________________ 168 જૈન ઇતિહાસની ઝલકો જ રહે. તેમની કોઈ પણ વાતની કદી અવગણના ન કરે. ચન્દ્રયશાએ આ બધી શરતો કબૂલ કરી. તેથી તેમનું લગ્ન થયું. થોડા દિવસ તો સઘળું સીધું ચાલ્યું પણ ચતુર્દશી આવી એટલે રાજાએ પેતાને પપપ લેવાની પ્રતિજ્ઞા જણાવી. બે રાણીઓએ પૌષધ લેવાની સાફ ના પાડી અને લગ્ન કરતી વખતે આપેલું વચન યાદ દેવડાવ્યું. હવે રાજા શું કરે ? એક બાજુ પ્રતિજ્ઞાભંગ, બીજી બાજું વચનભંગ. એકેય પરવડે તેમ ન હતું. આથી રાજાએ જીવનભંગ કરી લેવાનો નિર્ણય કર્યો. પોતાની તલવાર પોતે જ જોરથી ગરદન ઉપર ઝીંકી. પણ અફસોસ ! ઘા ન વાગ્યો. વારંવાર જીંકી પણ નિષ્ફળ. બન્ને સ્ત્રી દેવીના રૂપમાં પ્રગટ થઈ. તેમણે પ્રતિજ્ઞાપાલનની મક્કમતાની ભારે પ્રશંસા કરી. પોતે દેવેન્દ્રની વાત સાંભળીને પરીક્ષા કરવા આવી હતી તે જણાવ્યું અને બન્ને દેવીઓ અંતર્ધાન થઈ. જીવતાં તો હજી ઘણાંને આવડે, પણ મરતાં તો કોકને જ આવડે. ચન્દ્રયશા રાજાને બેય આવડતાં હતાં. છેવટે તેમણે દીક્ષા લીધી અને તે જ ભવમાં કૈવલ્ય પામીને મોક્ષે ગયા. [280] પેથડમંત્રીની અનોખી દાન-રીત વિ. સં. 1313, 1314, ૧૩૧પમાં ભારતભરમાં કારમો દુકાળ પડ્યો હતો. ગુરુદેવે કરેલી આગાહીથી સાવધાન થઈ ગયેલા મત્રીશ્વર પેથડે કરોડો મણ અનાજનો સંગ્રહ કરી લીધો હતો. | દુષ્કાળ શરૂ થતાં તેણે ચોમેર સદાવ્રતો અને દાનશાળાઓ ખોલી નાખી. એક વાર રાજા વીસળદેવને તેની દાનશાળાની દાનપદ્ધતિ જોવાનું મન વેશપલટો કરીને રાજા દાન લેવા ગયો. દાનની રીત એવી હતી કે લેનારાનું મુખ પેથડને જોવા ન મળે. બેયની વચ્ચે પડદો રહે. આથી લેનારાને સંકોચ ન થાય. પડદામાંથી વીસળદેવે પોતાને હાથ લાંબો કર્યો. હાથની રેખાઓ જોઈને પેથડ મત્રી ચમક્યા. “અરે ! આટલો બધો પુણ્યવાન માણસ ! અને તેને ય હાથ લંબાવવો પડ્યો ! હાય ! કેવો સહુનો ભરડો લીધો છે, આ દુકાળે ! કાંઈ નહિ.”
