________________ 89 ચારિત્રના 8 અતિચાર (5) ચારિત્રના 8 અતિચાર - 8 પ્રકારના ચારિત્રાચારને વિપરીત રીતે આચરવા, ઓછા-વત્તા આચરવા કે ન આચરવા તે અતિચાર છે. 8 પ્રકારના ચારિત્રાચાર - પાંચ સમિતિ અને ત્રાણ ગુપ્તિમાં એકાગ્રતાપૂર્વક પ્રવૃત્તિ કરવી. (6) તપના 12 અતિચાર - 12 પ્રકારના તપને વિપરીત રીતે આચરવા, ઓછા-વત્તા આચરવા કે ન આચરવા તે અતિચાર છે. 12 પ્રકારના તપ - બાહ્ય તપ - જે તપમાં બાહ્ય દ્રવ્ય વગેરેની અપેક્ષા હોય, જે તપ ઘણું કરીને બહારના શરીરને તપાવે, જે તમને લોકો પણ તપ તરીકે સમજે અને અન્ય દર્શનવાળા પણ પોતાની માન્યતા મુજબ જે તમને આચરે તે બાહ્ય તપ છે. તેના 6 પ્રકાર છે. તે આ પ્રમાણે - (1) અનશન - અશન = આહાર કરવો. અનશન = આહારનો ત્યાગ. તેના 2 પ્રકાર છે - (1) ઈત્વર અનશન - અલ્પકાળ માટે આહારનો ત્યાગ. તે મહાવીરસ્વામી ભગવાનના શાસનમાં નવકારસીથી છ માસ સુધીનો છે, ઋષભદેવ ભગવાનના શાસનમાં નવકારસીથી 1 વર્ષ સુધીનો છે. મધ્યમ 22 ભગવાનના શાસનમાં નવકારસીથી 8 માસ સુધીનો છે. (2) યાવન્કથિક અનશન - જીવનના અંત સુધી આહારનો ત્યાગ કરવો. તેના 3 ભેદ છે - (1) પાદપોપગમન અનશન.] (2) ઇંગિતમરણ અનશન. | આ ત્રણેનું સ્વરૂપ ૧૫૭માં (3) ભક્તપરિજ્ઞા અનશન. _ દ્વારમાંથી જાણવું.
