________________ 106 શ્વસ્તન ભવિષ્યકાળના નિયમો સ્તન ભવિષ્યકાળના નિયમો (1) કાલનું ભાવિ કાર્ય બતાવે તે શ્વસ્તન ભવિષ્યકાળ. દા.ત. 4: હેશનાં શ્રોતસ્મિતે આવતી કાલે હું દેશના સાંભળીશ. (2) રૂ, સ૬, તુમ, 5, રિન્ ધાતુઓને પ્રત્યયો પૂર્વે વિકલ્પ રૂ લાગે. દા.ત. રૂદ્ + તામિ + પિતાશ્મિ, અછામિ ! હું ઇચ્છીશ. તુમ + તાલ્મિ = નમતાશ્મિ, તોધ્યાત્મિા લોભી થઈશ. (3) વર્તુન્ ધાતુ વિકલ્પ પરસ્મપદી બને. પરસ્મપદમાં તેને રૂ ન લાગે. દા.ત. વસ્તૃ{ + તામિ = જ્ઞાસ્મિ | હું સમર્થ થઈશ. સ્કૃ૫ + તારે = ઋત્તા, કલ્પિતાદે હું સમર્થ થઈશ. + महद्भिः प्रतिष्ठितः अश्मा अपि देवो भवति, किं पुनर्मनुष्यः ? / મહાપુરુષો દ્વારા સ્થાપિત પથ્થર પણ જો દેવ બની જાય છે તો મનુષ્યનું તો પૂછવું જ શું ? अप्रतिविधातरि कार्यनिवेदनम् अरण्ये रुदितमिव / કાર્ય કરવામાં અસમર્થ સમક્ષ કાર્યની પ્રાર્થના કરવી એ જંગલમાં રુદન કરવા સમાન છે. दुराग्रहस्य हितोपदेशः बधिरस्याग्रतो गानमिव / દુરાગ્રહીને હિતોપદેશ એટલે બહેરા આગળ સંગીત. न तथेषवः प्रभवन्ति यथा प्रज्ञावतां प्रज्ञा / બાણ એટલાં સફળ નથી થતાં જેટલી પ્રજ્ઞાવાનોની પ્રજ્ઞા. + +
