________________ આત્માના પ્રદેશમાં રહેલા અનંતા જ્ઞાનાદિ ગુણોનો આત્મામાં લાભ થાય તે જ જ્ઞાન કલ્યાણ કરનારું છે. જ્ઞાન આત્માના સ્વભાવનું સ્મરણ કરાવે, તેની રુચિ જગાડે, તેને પ્રાપ્ત કરવાની ઝંખના જગાડે, તે માર્ગમાં પુરુષાર્થ કરાવી આત્માનુભૂતિ કરાવે તે લાભ છે. બાકીનું બધું જ્ઞાન અજ્ઞાન સ્વરૂપ છે, અહિત કરનારું છે. સાધુએ ધર્મલાભ આપતાં એ જ ઉપયોગ રાખવાનો કે હવે મારે ધર્મનો જ લાભ મેળવવાનો છે અને જગતના જીવોને પણ તેનો જ લાભ આપવાનો છે. પોતાના જ ગુણોનું પોતાને દાન, પોતાને લાભ, પોતાને ભોગ ને પોતાનો જ ઉપભોગ-આત્માએ આ જ કરવાનું છે. "નિશ્ચયદષ્ટિ હૃદયે ધરી, પામે જે વ્યવહાર." તેને જ આ લાભ થશે. નહિ તો બહારના વ્યવહાર દ્વારા બહાર જ ભટકશે અને માનશે કે મેં ઘણો ધર્મ કર્યો. દરેક આરાધના કરતાં યાદ આવે કે સત્તાએ હું કેવળી છું, સિદ્ધ છું. માટે આરાધના એ રીતે ઘડાય કે ક્રિયાયોગમાં ચઢયા કે જ્ઞાનરૂપે બની ગયા. તરત જ પોતાને અનુભવતો થઈ જાય. પછી તેમાંથી નીકળવાનું મન ન થાય, પરાણે નીકળવું પડે તો તે સફળ ક્રિયાયોગ છે. સતત તેમાં સ્મરણવાળો, તેના જ ઉપયોગવાળો હોય તેને જ જ્ઞાનીઓએ જ્ઞાન કહ્યું છે, તે વિનાના જ્ઞાનને ભારરૂપ કહ્યું છે. શાસ્ત્રો લૌકિક હોય કે લોકોત્તર હોય તેની વાત જો આત્મસ્પર્શનાના લક્ષવિનાની હોય તો તે જ્ઞાન બુદ્ધિનો અંધાપો જ છે. જે જ્ઞાનસ્વ પરનોવિભાગ ન કરે, વિભાગ કરી પરને છોડાવી સ્વમાં રમતાં ન કરે - સ્વની સ્પર્શના ન કરાવે તો એ જ્ઞાનથી આત્માને શું લાભ થાય? શબ્દ એ પણ પરિગ્રહ છે, જો સાવધ ન રહે તો હું 45 આગમનો જ્ઞાતા, હું આગમ જ્ઞાતા પુરુષ એવું વિશેષણ ઉભું કરેતો તે માન કષાય જ્ઞાનને અજ્ઞાન સ્વરૂપે બનાવી દેશે. જ્ઞાનસાર-૨ // 49
