________________ ગાથા - 6: પુરઃ પુરક હુરતૃષ્ણા, મૃગતૃષ્ણાનુકારિષ. ઈન્દ્રિયાળેષ ધાવત્તિ, ત્યવા જ્ઞાનામૃત જડાઃ lધ્રા ગાથાર્થઃ આગળ આગળ વધી જતી તૃષ્ણાવાળા મૂર્ખ લોકો જ્ઞાનરૂપ અમૃતને છોડીને ઝાંઝવાનાં જળ સરખા ઈન્દ્રિયોનાં રૂપાદિ વિષયોમાં દોડે છે. તે વિષયોને ભોગવવામાં માયા–દંભનો આશ્રય લેશે. માયા એવી છે કે પોતે પણ નહીં પકડી શકે ને બીજા પણ નહીં પકડી શકે. પણ તટસ્થતાથી ઊંડાણથી વિચારશે તો જ તેને પકડી શકાશે. જીવ જો સરળ હશે તો પોતાની ભૂલ તરત જ કબૂલ કરી લેશે. અને સરળતા નહીં હોય તો ભૂલને છૂપાવવા વિકલ્પોની હારમાળા ગૂંથ્યા કરશે. પ્રથમ મનમાં વિચારે પણ વચનથી અને કાયાથી તે પ્રમાણે વર્તવું અત્યંત દુષ્કર છે. મનમાં વિચારશે તેમાં સત્વ ઓછું જોઈએ, વચનથી સત્ય બોલવામાં વિશેષ સત્ત્વ ફોરવવું પડે કારણ એ જાહેરમાં ઉઘાડો પડે અને કાયાને એ જ પ્રમાણે પ્રવર્તાવવી અત્યંત દુષ્કર બને છે. કારણ કે કાયા પર જીવલેણ ઉપસર્ગ પણ આવી શકે ત્યારે કાયાની મમતા છોડવી પડે. સર્વજ્ઞ તત્વ રૂપ અમૃતનું જે પાન નથી કરી શકતા તેઓ જડ બનીને જડની પાછળ દોડી રહ્યા છે. તેઓ ભોગની પાછળ દોડી રહ્યા છે. પુગલને ભોગવવાનો ભાવ તે ભોગપિપાસા. જ્યાં સુધી આત્માને એ નિર્ણય ન થાય કે પુગલનાં ભોગોમાં સુખ નથી ત્યાં સુધી તે ત્યાં જ દોડવાનો છે. નિર્ણય થશે ત્યારે તેને છોડીને આત્માનાં ગુણોને ભોગવવાનો ભાવ થશે. કારણ કે ભોગ એ આત્માનો સ્વભાવ છે, જે વર્તમાનમાં દોષરૂપે આવ્યો છે. ૧થી 4 ગુણસ્થાનક વૃતિપ્રધાન છે. તેમાં રુચિનાં પરિણામને ફેરવવાનો છે. પાંચમાં ગુણસ્થાનકથી રૂચિ પ્રમાણે વીર્યને ફોરવવાનું છે. જ્ઞાનસાર–૨ || રર૯
