________________ સુધા તારો સ્વભાવ નથી. સુધા વેદનીય ચાલુ હોય ત્યારે સમતામાં રહેવાનો પ્રયાસ કરવાનો જો સમાધિમાં રહી ન શકાય ત્યારે જ આપવું પડે તો હેય માની પશ્ચાતાપપૂર્વક આપે તો નિર્જરા. સુધા વેદનીય વખતે આપણા સ્વભાવમાં રહી સમતા રાખવાની છે. સુધા વેદનીયના ઉદયને સહન કરી, જ્યાં સુધી સમાધિ રહે ત્યાં સુધી ન આપવું પછી આપવાથી પરિષહ સહન કર્યો કહેવાય. આપતી વખતે પણ જિનાજ્ઞાને સાપેક્ષ રાખી હેયના પરિણામથી આપીએ - રાગ દ્વેષ વિના વાપરીએ, ઉદાસીનતાથી વાપરીએ તો નિર્જરા થાય. સહન કર્યું એમાં નિર્જરા અને જરૂર પ્રમાણે, રાગદ્વેષવિના આપ્યું તો એ બનેમાં નિર્જરા થાય. સુધાવેદનીય ઉદયમાં આવે ને સારું આપીએ, જરૂર કરતાં વધારે આપીએ ઉપાદેય માનીને આપીએ તો કર્મબંધ થાય. અજ્ઞાન જીવ જગતને સુંદર માને, સુખ માટે અભિલાષા કરે અને પુણ્યયોગે વર્તમાનમાં દેખીતું સુખ મળે પણ ભવિષ્યમાં દુઃખ આવે. પીડાનું કારણ પરનો સંયોગ છે. દ્રવ્ય સંયોગ મળે તો દ્રવ્ય પીડા મળે. ભાવ સંયોગ હોય તો ભાવ પીડા મળે. રતિના ઉદયમાં સંયોગ સારો લાગે છે. આ મોહના પરિણામથી આત્માને ભાવ પીડા રૂપ દુઃખ મળે છે. અજ્ઞાની છીએ માટે સુખી નથી છતાં સુખરૂપ લાગે છે. આ જ મોહ છે. ત્યાં કરુણાનો પરિણામ આવવો જોઈએ. આપણને શુભનામકર્મનો ઉદય ગમે છે. અશુભ ના કર્મનો ઉદય ગમતો નથી. મુનિની વિશેષતા એ છે કે તે જગતની સ્થિતિને ફક્ત નિહાળી રહ્યો છે. જગતમાં ભળે નહિ પોતાના અંતરના આનંદને માણે છે. સર્વજ્ઞના તત્ત્વનું શરણું સ્વીકારવાથી મન તત્ત્વમાં રમવા લાગે. મુનિ સર્વજ્ઞની દષ્ટિ પ્રમાણે દષ્ટિ ફેરવે અને જગતનાં જીવો જોડે ઔચિત વ્યવહાર કરે. મુનિને તપ વિના ન ચાલે. આયંબિલમાં પણ Choice કર્યા વિના વાપરે. ન મળે તો તો ન જ વાપરે પણ મળે તો પણ ન વાપરે એ મુનિ હોય. જ્ઞાનસાર–૨ // 182
