________________ જે દ્રવ્યદયાથી દ્રવ્ય પ્રાણ અને ભાવપ્રાણથી યુક્ત બને તો કરેલી તે દ્રવ્યદયા પણ નિર્જરાનું કારણ બને. દા.ત. ભિખારી ભૂખથી ટળવળે છે, તેના કારણે તેને અસમાધિ થાય છે તેથી ભાવપ્રાણોની હાનિ થાય છે. માટે ભિખારીને કંઈપણ આપો ત્યારે તેની સમાધિનું લક્ષ કરીને આપવાથી તે દયા સમકિતની પુષ્ટિનું કારણ બને છે. જો સમાધિનું લક્ષ હોય તો દયાના પરિણામથી સમ્યક દર્શન નિર્મળ થાય છે. એને આપવાથી એનો આત્મા સમાધિ પામે, દુર્ગતિમાં ન જાય, આર્તધ્યાનથી બચી જાય એવો ભાવ જોઈએ. જેવો વેશ પહેરો તેવો ઉચિત વ્યવહાર કરવો જ પડે. જેને કારણે કોઈને પણ અસમાધિનું કારણ ન બને. તમામ વ્યવહાર આજ્ઞાઓના વ્યવહાર ઊંડાણમાં જોઈએ તો સમતા છેક સમાધિ સુધી પહોંચાડે. ધ્યાનરૂપી નદીમાં દયાના કારણે સમતાનું પૂર વહે છે. ત્યારે કિનારે રહેલા વિભાવરૂપી વૃક્ષોને જડમૂળથી ઉખેડી નાખે છે. સમતા–દયા વિના ક્યારેય પ્રગટ ન થાય. દ્રવ્ય દયા માટે વિશેષાવશ્યકનો પાઠ આપીને હિંસાની વાત કરી છે. દ્રવ્ય પ્રાણનો નાશ કરતો નથી તે અહિંસક નથી અને જે નાશ કરે છે તે હિંસક નથી. આ વાત સ્યાદ્વાદ શૈલીથી સમજાવે છે. જેના પરિણામમાં દુષ્ટતા છે ત્યાં હિંસકતા છે. ડૉકટર કાપકૂપ શસ્ત્રક્રિયા કરે છે છતાં અહિંસક કેમ કે મારવાના પરિણામ નથી પરંતુ જીવાડવાના પરિણામ છે. જો મરવાના, મારવાના કે મરાવવાના ભાવ હોય તો હિંસક દ્રવ્ય દયા જો ભાવદયાનું કારણ ન બને તો દ્રવ્યદયા પણ લૌકિક દ્રવ્યદયા કહેવાય. તરસ્યાને પાણી પીવડાવ્યું. શા માટે? તો કહે મને પણ કોઈક પીવડાવશે. તો તે દ્રવ્યદયા પણ નથી બનતી પણ ત્યાં સ્વાર્થ છે. સોદાબાજી છે. જ્ઞાનસાર-૨ // 12
