________________ 168 જ્ઞાન સાથે પ્રવચનમાળી-૨ ધનપાલ કવિ પરમકૃપાળુ પરમાત્માની સ્તુતિ કરતાં કહે છેઃ હે પ્રભુ ! આપની સેવા દ્વારા મારા સંસારને અન્ત આવશે એમાં મને કંઈ શંકા નથી. પણ મોક્ષમાં આવ્યા પછી આપની ભક્તિ નહિ થાય એનું મને દુઃખ છે. મુક્તિથી અધિક તુજ ભક્તિ મુજ મન વસી, મુક્તિ કરતાંય ભક્તિ વધુ ગમે એ પરિસ્થિતિની વાત તે ઘણું દૂર છે હજુ. સંસાર કરતાં ય ભક્તિ અદકેરી ગમી છે ? ભરત મહારાજાની વિમાસણ ભરત મહારાજાને એક જ સાથે બે વધાઈ મળી. એક વધાઈ એ હતી કે, પરમાત્મા ઋષભદેવને કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત થયું છે. બીજા સમાચાર હતા ચક્રરત્નની પ્રાપ્તિના. એક ક્ષણ તે ભરત મહારાજા વિમાસણમાં મૂકાઈ ગયા. ચરિત્નની પૂજા કરવા જવું કે પરમાત્માના દર્શને જવું ? એક જ ક્ષણ. તરત જ પરમાત્માના વન્દને જવાને નિર્ણય તેમણે કરી લીધું છે. પણ આ જે દુવિધા પ્રગટી તેની પણ શાસ્ત્રકાર ભગવંતે એ નોંધ લઈ લીધી છે. ભક્તિયોગના અમર ગાયક ધનપાળ કવિએ “ઋષભ પંચાશિકા' માં કડક શબ્દ વાપર્યા છે ભરત મહારાજાની એ દુવિધા સંબંધે. પૂઆવસરે સરિસ દિઠે ચક્કલ્સ તંપિ ભરણું.' રે, ક્યાં અનંત ઉપકારી પરમાત્મા અને ક્યાં દુન્યવી શાસનનું પ્રતીક એક ચક્રરત્ન, ભરત રાજા જેવા વિવેકીએ બેયને સમાન લેવા ?
