________________ - પ્રકરણ - 17. મહાનિશીથ સૂત્રના બોલની ભૂમિકા જપ આગમમાં છેદ સૂત્ર છે. નિશીથ, બૃહત્કલ્પ વ્યવહાર દશા, શ્રુતસ્કંધ, પંચકલા અને મહાનિશીથ, નિશીથ, મહાનિશીથ અને પંચકલા એ ગણધર કૃત છે જ્યારે બૃહત્કલ્પ, દશાશ્રુત સ્કંધ અને વ્યવહાર સૂત્રની રચના ચૌદ પૂર્વધરશ્રી ભદ્રબાહુસ્વામીએ કરી છે. તેમાં પંચકલ્પસૂત્ર વિચ્છિન્ન થયેલો છે. આ આગમ પર સંઘદાસ ગણિનું ભાષ્ય ઉપલબ્ધ છે. છેદ સૂત્રો પર નિર્યુક્તિ, છે. છેદસૂત્ર એટલે પાપી, પ્રમાદી, અધર્મી અને મોહમૂઢ જીવોએ કરેલા પાપોની - મહાપાપોની નાની મોટી ભૂલો કે અતિચાર લાગ્યા હોય તેના પ્રાયશ્ચિતની વિધિ દર્શાવતું સૂત્ર. રત્નત્રયીના આરાધક સાધુ - સાધ્વીઓના ગુણ દૂષિત થયા હોય તો તેની શુધ્ધિનો માર્ગ રક્ષણનો ઉપાય, ઉત્સર્ગ અને અપવાદ માર્ગનું વિવેચન કરતો આગમ ગ્રંથ. આચારાંગ આદિ સૂત્રો દીક્ષા પર્યાયના સંદર્ભમાં ભણાવાય છે. જ્યારે છંદ સૂત્રના અધ્યયન માટે વિશેષ યોગ્યતાની આવશ્યક્તા રહે છે. નિશીથ એટલે રાત્રિનો મધ્યભાગ. આ સમયે શાસ્ત્રની વાત પચાવી શકનાર યોગ્ય શિષ્યોને ભણાવવામાં આવે છે. મહાનિશિથ એટલે નિશિથ સૂત્ર કરતાં મોટુ આ સૂત્ર મૂળભૂત રીતે થયું હતું. આચાર્યહરિભદ્ર સૂરિએ તેનો ઉધ્ધાર કર્યો હતો. રીતે થયું હતું આ છે શલ્યો દાર વર્જન, નવનીતસાર, ગચ્છ મર્યાદા, ગીતાર્થ વિહાર, એકાંતનિર્જરા, સાર એકાંતનિજેરા, 302
