________________ બલબન. 13 ત્રણ વરસ દુખે રાજ્ય કર્યા પછી તેને પદભ્રષ્ટ કરી મારી નાંખવામાં આવી. મુગલોની ચઢાઈ અને રાજપૂતોનાં બંડ–ગુલામ વંશના અમલને પાયો યુગલની સવારીઓને લીધે અને ૨જપૂતોના બળવાને લીધે થોડા વખતમાં નબળા પડવા લાગ્યા. 125 માં લિએટની વાટે મુગલ બંગાળાના ઈશાન ભાગમાં ધસી આવેલા કહેવાય છે; અને પછીનાં ચુમાળીસ વરસમાં અફગાન ઘાટમાં થઈ તેઓ વારે વારે પંજાબમાં ઉતરી આવતા ( 125-1288). ઘક્કર લોકો, મેવાતના ડુંગરી લેક, વિગેરે હિદની જંગલી જાતિ લગભગ દિલ્હી લગીના પંજાબમાંના મુસલમાની રાજ્યના પ્રદેશ લુટતા. હિંદુઓના લડવૈયા લાકમાં નહિ હોલવાઈ શકે એવી તક હતી તેનાં ચિન્હો રજપૂતાનાં બંડામાંથી માલુમ હતાં. તેઓ મુસલમાની રાજ્યવંશને પહેલેથી છેલ્લે લગી હેરાન કર્યો અને તેમની પાછળ પણ કાયમ રહી. ગુલામ વંશના વખતમાં ઉત્તર હિંદ પણ મુસલમાનેથી માત્ર અધું વશ થયું હતું. માળવામાં, ૨જપુતાના (રજપૂત સંસ્થાનો) માં, બુદેલખંડમાં તથા ગંગા અને જમનાને કાઠે છેક દિલ્હી પર્યંત હિંદુ વારે વારે સામા ઊઠતા. બલબન, ૧૨૬૫-૧૨૮૭–ગુલામ વંશમાં છેલો પાદશાહ થયો તેની પહેલાના સુલતાનનું નામ બલબન હતું. એને મુગલો જોડે, જંગલી હિંદી જાતિ જડે અને રજપૂતો જોડે લઢવું પડયું એટલું જ નહિ, પણ પોતાના પ્રાંતિના હાકેમ ઉપર પણ નજર રાખવાની જરૂર પડી. મહેલ ખેતિ તુર્કી ગુલામ હતા તેમાનો તે એક હતિ. જુવાનીમાં તણે એમાંના ચાળીસ ગુલામો સાથે એકમેકને આશ્રય આપવાને તથા લાભ કરવાને કરાર કર્યો હતો. એ પ્રમાણે થએલા સપને તેડવાની જરૂર તેને ગાદીએ બેઠા પછી પડી. કેટલાક પ્રાંતાના હાકેમોને તેણે ઉધાડે છેગે ફટકા મરાવ્યા; કેટલાકના જીવ પોતાની રૂબરૂ માર મરાવીને લેવડાવ્યા; અને બંગાળાના બળવાર બેદારને જીતવા મોકલેલો સેનાપતિ ત કામમાં પાર પડશે નહિ
