________________ - વિરાળ 7 . લિથિઅને લોકની સવારીએ. - ઈ. સ. પ. 100 થી ઈસ. 500 સૂધી. મધ્ય એશિઓમાં સિચિન લા–ઈ. સ. 5. ઉપરાંત વરસથી ગ્રીક કે બાટ્રિઅન રાજ્ય તરફની હિંદ ઉપર સવારીઓ બંધ પડી; પરંતુ ત્યારપછી થોડા વખતમાં ઉત્તરભણીથી કેઈ નવી જાતના લોક ચઢી આવવા લાગ્યા. તેઓ મધ્ય એશિખમાંથી આવ્યા, અને કેાઈબાબર નામ ન હોવાથી શક (સિથીયન) કહેવાય છે. તેમનામાં ઘણી જાતિ હતી. હિંદના અને ચીનના ઈતિહાસને જોડનાર સાધન તરીકે એ લકે છે. મધ્ય એશિઆની પશ્ચિમ બાજુએ આર્ય લેકેની શાખાઓ કદાચ ઈ. સ. પિ. 3,000 વર્ષની પૂર્વે એક તરફ પૂરેપમાં અને બીજી તરફ હિંદમાં ગઈ તેમ મધ્ય એશિયામાં આર્ય લેકના જૂના રહેઠાણની પૂર્વ દિશાએ વસનારા શક લોકોનાં ટોળાં હિંદ અને ચીનમાં ગયાં. એમની સવારીઓ ઘણા કાલ લગી જારી રહી. કેટલાક કહે છે કે બુદ્ધ પડે શક હતિ. ઈ. સનના આરંભની પહેલાંનાં સે વરસમાં એ સવારીઓનું જોર વધારેમાં વધારે હતું. એક હજારવરસ કેડે જંગીસ (ચંગીસ ) ખાન અને તિમૂર જેવા નાયકની સરદારી નીચે ઘણીક ચઢાઈઓ થઈ તેથી કરીને ઉત્તર હિંદમાં ઘણે વિનાશ થયો, તથા અંતે મુગલ રાજ્યની સ્થાપના થઈ. એવી જાતની ચઢાઈઓમાંની આ સ્વારીઓ પહેલી હતી. ઉત્તર હિંદમાં સિથિઅને હિમાલયની વાયવ્ય કેણુમાં આવેલા બાફઆિના રાજ્યમાંથી ગ્રીક રાજવંશને ઈ. સ. 5. 126 માં સજાતના તાતાર કે શક લેકે હાંકી કાઢેલે કહેવાય છે. ત્યાર પછી થોડા વખત માં એ પર્વતના ઘાટને માર્ગે તેઓ પંજાબમાં ધસી આવ્યા, અને ત્યાંના બાકૃઅિન ગ્રીક સંસ્થાને જીતી લીધાં. ઈસ્વી સનની શરૂઆતને સુમારે ઉત્તર હિંદમાં અને તેની પેલીમેરના પાસેના મૂલકોમાં તેમણે બળવાન રાજ્ય સ્થાપ્યું હતું. ઈ. સ. 40 માં
