________________
ર૭૮
હિંદુસ્તાનને પ્રાચીન ઇતિહાસ હતી અને તેઓ લૂંટફાટને વ્યવસાયમાં લાગ્યા રહેતા. જે થોડા ઘણા બૌદ્ધ મઠ હતા તે ખંડિયેર હાલતમાં હતા અને તેમાં વસતા સાધુઓ તે મકાનો જેવા જ ગંદા હતા. તે પ્રદેશમાં ચાલુ ધર્મ જૈન ધર્મ હતો, પણ ત્યાં કેટલાંક વૈદિક હિંદુ ધર્મનાં મંદિર પણ હતાં. એ દેશ અમરાવતીથી નૈઋત્યમાં બસો માઈલ કે તેથી ઓંછે અંતરે હતો એમ બતાવવામાં આવે છે. આથી તે દેશ “સુપ્રતજિ૯લા” (સીટેડ ડિસ્ટ્રિકટ) ખાસ કરીને કડાપા જિલ્લો હશે એમ નક્કી થાય છે. એ પ્રદેશની હવા ગરમ છે અને તેમાં તે યાત્રીઓ નેધેલાં બીજાં પણ લક્ષણો જોવામાં આવે છે. ઈ. સ. ૧૮૦૦માં અંગ્રેજોએ ખાલસા કર્યો ત્યાં સુધી તે પ્રદેશ લૂંટફાટ માટે મોટી નામના પામેલ હતો. એ યાત્રી માત્ર ચોલદેશની વાત કરે છે, પણ કેઈ રાજાના નામનો નિર્દેશ કરતો નથી. આનું કારણ નિઃસંદેહ એ જ જણાય છે કે તે સ્થાનિક રાજા બહુ જ ઓછી અગત્યને આદમી હશે. બે વર્ષ બાદ ચાલુક્ય સત્તાનો નાશ કરનાર અને કચીના પલ્લવ રાજ્યકર્તા બળવાન નૃસિંહવામાને તે તાબે હશે. આઠમા સૈકા પહેલાંની લિપિમાં કોતરેલા, સ્થાનિક એલરાજાઓના કાપા જિલ્લામાં મળી આવેલા પથ્થરના લેખોની શોધથી હૃઆત્માંગે ચોલરાજ્યની કરેલી ટીકાના એ અર્થના ખરાપણાનું સમર્થન થાય છે.
એ સૈકાના શરૂઆતના ભાગમાં કાંચીના પલ્લે તથા દક્ષિણના ચાલુકો વચ્ચે દક્ષિણ હિંદમાં સર્વોપરિ સત્તાના પદ માટે ચડસાચડસી
થવા માંડી હતી. તે સમયે ચાલોનું તો કાંઈ લેખું જ પલવેની સત્તાનું નહોતું, પણ ઈ.સ.૭૪૦માં ચાલુક્ય રાજા વિકશિથિલ થવું માદિત્યને હાથે થયેલા પલ્લવના સખત પરાજયને
. કારણે કાંચીના રાજ્યની સત્તા નબળી પડી અને તેથી ઉત્તરે પહેલાના અને દક્ષિણે પાંડ્યાના દબાણથી કાંઈ ગણત્રીમાં નહિ રહેલા ચાલોને પિતાનું સ્થાન પાછું મેળવવાની તક મળી. આ અરસામાં, આશરે નવમા સૈકાની મધ્યમાં ગાદીએ આવેલા એલરાજા વિજયાલય વિષે આપણે સાંભળીએ છીએ. એ રાજાએ ૩૪ વર્ષ રાજ્ય
