________________
હિંદુસ્તાનનો પ્રાચીન ઇતિહાસ તટપર આવેલા એક નાનાશા ગામડાથી જેનો સ્થાનનિર્દેશ થાય છે તે શહેર તેના પૂરબહારના સમયમાં એક મોટું બંદર હતું અને મોતી તથા શંખલાના વેપારનું મથક હતું. એ ચીજોનો વેપાર પાંડય રાજાઓની સમૃદ્ધિના ખાસ કારણરૂપ હતો. મદુરામાં રાજદરબાર ભરાવા માંડ્યો, ત્યારે પણ રાજ્યની અગત્યની આમદાની અને વેપારી લાભો પર કાબુ રાખવા માટે રાજાના યુવરાજે કોરકાઇમાં પિતાનો વસવાટ રાખતા હતા. સમય જતાં સમુદ્રકિનારાની ભૂમિ ધીમે ધીમે ઉપસતી જવાથી કેરાઈ સુધી વહાણ આવતાં બંધ થયાં અને વિલાયતનાં સિક અંદર પેઠે એ શહેર ધીમે ધીમે તૂટવું. | નદીને નીચે વાડે ત્રણ માઈલ પર આવેલા કાયલ આગળ સ્થાપેલા નવા બંદરે વેપાર વળ્યો અને કેટલાય સૈકાઓ સુધી પૂર્વના વ્યાપારી
મથકોમાં સૌથી મોટા મથક તરીકે તે ચાલુ રહ્યું. તેરમા સૈકાના અંતભાગમાં અહીંજ માર્કો પોલો
ઘણું કરીને એક કરતાં વધારે વાર ઉતર્યો હતો અને અહીંના રાજા તેમજ પ્રજાના દબદબા તથા સમૃદ્ધિથી અંજાઈ ગયો હતો. પણ જે વિધિએ કેરાકાઈ ઉજાળ્યું હતું તેણે જ કાયલ છોડવાની અને પિર્તુગીઝોને તેમનો વેપાર ત્યાંથી ખસેડી તુટિરિન લઇ જવાની ફરજ પાડી. તે જગાએ વહાણોને નાંગરવાની જગા થવાળી હતી અને
કાયલ
ઇન્ડ XI ૧૯૧૪, પૃ. ૨૫). અશોકના શિલાશાસન II અને XIIમાં અને કૌટિલ્યના અર્થશાસ્ત્રના પ્રકરણ Xામાં તેનો ઉલ્લેખ છે. કાલ્ડવેલ એ નદીની વ્યાપારી અગત્ય બતાવે છે. વળી જુઓ આ લેખકનો લેખ ઈન્ડ. એન્ટી. પુસ્તક X/VIL ૧૯૧૮ પૃ ૪૮. ૪ દરીઆથી એક માઈલ પર આવેલા કુલશેખર પટ્ટનમ પાસેના એક રેતીપથ્થરમાં હાલના માટીકામને મળતા માટીકામને ટુકડો મળી આવેલો છે તે ઉપરથી ત્યાંની જમીન ઉપસવાની વાતનું સમર્થન થાય છે. કાલ્ડવ્વલ એવા નિર્ણય પર આવે છે કે હાલની છીપાણીવાળો એ રેતી પથ્થર, સાપેક્ષ દષ્ટિએ જોતાં બહુ અર્વાચીન સમયમાં બનેલ જણાય છે.
