________________
ઉત્તર હિંદનાં મધ્યે યુ ગી ન રા ન્યા
૧૧૫
આહા
નામની શાન જાતિઓના હુમલા શરૂ થયા. ધીમે ધીમે એ આહેમ જાતિના નાયકા તે દેશના સ્વામી થઈ પડવા, અને તેમણે પેાતાનું રાજકુલ સ્થાપ્યું. ઇ.સ. ૧૮૨૫માં અંગ્રેજોએ તે પ્રદેશના કબજે લીધેા, ત્યાંસુધી એ કુલ ચાલુ રહ્યું હતું. કામરૂપના રાજકુલનો ઇતિહાસ માત્ર સ્થાનિક રસવાળા હાવાથી અહીં એને વધારે વિચાર કરવાની જરૂર નથી.
બહારની દુનીઆના આદરભર્યાં લક્ષને દાવા એ દેશ સારી રીતે કરી શકે છે તે બીજાં કારણાને લઇને છે. પશ્ચિમ ચીનમાં વસેલા માંગેાલ જાતિના મોટા મધપુડામાંથી ઉત્તરાત્તર દેશ છેાડી નવા સ્થાનેામાં વસવાટ કરનારા લાકનાં ટાળાં નીકળતાં હતાં તેને હિંદમાં દાખલ થવા માટેનું એ પ્રવેશદ્વાર હતું, અને આજે પણ એ દેશમાં વસતી ઘણી જાતિએ લગભગ શુદ્ધ માંગેલા છે. એવી જાતિના ધર્મ એ માત્ર સ્થાનિક રસને વિષય નથી, કારણકે મધ્યયુગીન તથા હાલના અંગાળાનાં લાક્ષણિક બૌદ્ધ અને હિંદુ સંપ્રદાયેાની વિચિત્ર તાંત્રિક અભિવૃદ્ધિની કુંચી આપણને તેમાંથી મળી આવે છે. ગાહાતી પાસેનું કામાખ્યાનું મંદિર, દેવીભક્ત હિંદુ શાકતાનું સૌથી પવિત્ર ધામ લેખાય છે અને હિંદુ પૈારાણિક કથાઓમાં એ આખા દેશ જાદુ અને જંતરમંતરની ભૂમિ તરીકે પ્રખ્યાત છે. આજ ત્યાં જૂની માન્યતાએ ધીરે ધીરે છેાડી દેવામાં આવે છે, અને તેને બદલે બહુ હડહડતી અથવા ધર્મઝનુનભરી સનાતન હિંદુ ધર્મની માન્યતાએ સ્વીકારવામાં આવે છે. બ્રાહ્મણ ધર્મગુરુઓએ પગલે પગલે અનાર્ય નાયકા પર પેાતાને પ્રભાવ જમાવ્યા છે અને હિંદુત્વના મગતા વાડામાં તેમણે તેમને ખેંચી લીધા છે તે વિધિનાં ઘણાં દૃષ્ટાંત આસામને ઇતિહાસ રજૂ કરે છે. ધર્મપલટા કરવાની અને પેાતાનામાં સમાવી દેવાની સર આલ્ફ્રેડ લાયલ અને સર એચ. રિઝલીએ ગણાવેલી વિવિધ વિધિએ વખતેા વખત ત્યાં ચાલુ થયેલી જોવામાં આવે છે.
ધર્મ
