________________
૧૧૪
યુરેપના સુધારાને ઇતિહાસ, હતી. શાર્લામેનની સત્તા ભાંગી પડવાથી જેમ લૌકિક સમાજમાં તેમ ધાર્મિક સમાજમાં ઐક્યને નાશ થયો, ને બધું સ્થાનિક અસમગ્ર, ને વ્યક્તિ વિષયક થઈ ગયું. ધર્મગુરુઓની સ્થિતિમાં અગાઉ કદાપિ નહિ હો એવો કલહ ઉત્પન્ન થયો. આ કલહ વતનદારની ભાવનાઓ ને એને લાભની વાતે, અને ધર્મગુરૂની ભાવનાઓને એને લાભની વાતે વચ્ચે હતે. ધર્મના જે અધ્યક્ષ હતા તે આ બેની વચ્ચેની સ્થિતિમાં સંકડાયેલા હતા. સભાઓને સંધિની પદ્ધતિનો ઉપયોગ કરી પ્રજાકીય ધર્મસમાજે સ્થાપવાને પ્રયત્ન કરવામાં આવ્યા. આજ સમયે ને ફયૂડલ પદ્ધતિના બેજા નીચેજ સભાઓ, પરિષદો, ને સ્થાનિક તેમજ પ્રજાકીય મંડળે મોટામાં મોટી સંખ્યામાં બેલાવાતાં આપણે જોઈએ છીએ. ખાસ કરીને આવી રીતે ઐક્ય સાધવાને આ પ્રયત્ન ઘણા ઉત્સાહથી કાન્સમાં આદરવામાં આવ્યો હતો. આ વિચારને પ્રતિનિધિ કદાચ રહીમ્સના મુખ્ય ધર્માધ્યક્ષ હિન્કમારને ગણી શકાય. ફયૂડલ પદ્ધતિના સમયના ખ્રિસ્તિ સમાજમાં ઐક્ય આણવાનો એને મુખ્ય પ્રયત્ન હતો એક તરફથી લૌકિક સતાના સંબંધમાં ધાર્મિક સમાજની સ્વતંત્રતા જાળવવા ને બીજી તરફથી પિપના સંબંધમાં એ સમાજની સ્વતંત્રતા જાળવવાને એ મથત હતો. પણ જેમ રેમન મહારાજ્યના સમયમાં ખ્રિસ્તિ સમાજને સુવ્યવસ્થિત કરવાના પ્રયત્ન નિષ્ફળ ગયા તેમજ આ પ્રયત્ન પણ નિષ્ફળ નીવડયો. એય સાધિત કરવાને કોઈ પ્રકારને રસ્તો નહોતે. ખ્રિસ્તિ સમાજ હમેશ વધારે ને વધારે તૂટી જતો હતો. દરેક ધર્મગુરુ ને ધર્માધ્યક્ષ પોતાની સત્તાના મુલકમાં ને પિતાના મઠમાં ભરાઈ રહી અલગ રહેતે થે. એજ કારણને લીધે અવ્યવસ્થા વધી પડી. રૂશવત ખાઈને ધર્મગુરુની પસંદગી કરવાના મોટામાં મોટા અપરાધને સમય આ હો; ધાર્મિક વૃત્તિઓ તદન સ્વછંદીપણાથી વહેંચી અપાતી તે આ સમયે; ને ધર્મપ્રચારમાં સૌથી વધારે અનીતિમાન આચરણે જોવામાં આવતાં તે આ સમયે. આ અવ્યવસ્થાથી લેકે ને ધર્મગુરુઓને સારો વર્ગ ઘણે દુઃખિત થતું. તેથી કંઈક સુધારાને પવન દાખલ થતો
