________________
૧૯૯
પુસ્તક વધુ વાંચન તરીકે જોવા વિન ંતિ કરીશું. એક વિદેશી ખાઈ આપણા સાંસારિક રીતરિવાજ અને ધાર્મિક આચારવિચારમાં કેટલે દરજન્ટે ઉડી તરી શકે છે અને આપણા જીવનને સમજવા જાણા પ્રયત્ન કરે છે, તેનું એ એક ઉત્કૃષ્ટ દૃષ્ટાંત છે.
રા. અ. મળાશંકર પણ સુરતના વતની હતા. તેઓ નાતે વડનગરા બ્રાહ્મણુ; અને કેળવણી ખાતામાં છેક ઉત્તર વિભાગના એજ્યુકેશનલ ઇન્સ્પેકટરના પદે (થાડાક વખત માટે) પહોંચ્યા હતા. એક નિષ્ણાત કેળવણી કાર તરીકે એમની નામના છે જ; પણ એક પ્રતિષ્ઠિઽ સાહિત્યકાર તરીકે એમની ત્તિ અહાળી પ્રસરેલી છે અને એમની એ પ્રતિષ્ઠા અને ાંતિથી પ્રેરાને સન ૧૯૨૪માં ભાવનગરમાં મળેલી સાતમી ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદના અમને પ્રમુખ નિમવામાં આવ્યા હતા. એમનાં લખેલાં પુસ્તકાની પુરી યાદી ગ્રંથ અને ગ્રંચકાર', પુ. ૪ માં નોંધેલી છે. ગુજ રક્ષી સક્ષરામાં એમનું સ્થાન પ્રથમ પંક્તિમાં આવે છે એટલું જ નહિ પણ સંસ્કૃતમાં એક સમર્થ વિદ્વાન તરીકે એમની ગણના થતી હતી. મુંબઇ સંસ્કૃત ગ્રંથમાળાના સંચાલકાએ એમાંનાં કેટલાંક પુસ્તકાનું શાધન અને સંપાદન કાય અમને સોંપીને એમની વિદ્વત્તાની ચાગ્ય કંદર કરી હતી.
66
સાસાટીને એમણે કે વ્ય ” ... ઇંગ્લાંડની ઉન્નતિના ઇતિહાસ . અને “ શાંકરભાષ્ય ” એ ત્રણ પુસ્તકા લખી આપ્યાં હતાં અને તે ગુજરાતી સાહિત્યમાં ઉચ્ચ સ્થાન લે છે.
તે વિષે ‘અનુભવ વિનાદ' માં તેઓ નીચે પ્રમાણે હકીક્ત નોંધે છે.
(
"
"
૬૮ કયઃ ' તે ઇંગ્લેંડના સુધારાના ઇતિહાસ' હું અમદાવાદ ાઈસ્કૂલમાં આસિસ્ટન્ટ માસ્તર હતા ત્યારે રા. રા. લાલશંકર ઇસીઆશકર ત્રવાહી ગુજરાત વર્નાક્યુલર સેાાટીના એનરિ મંત્રી હતા. તેમની ઇચ્છાનુસારે મેં સ્માઈલ્સકૃત યુટિ' નું ગુજરાતીમાં ભાષાન્તર કર્યું. એ પુસ્તકની પ્રથમ આવૃત્તિની બધી નથ ખપી જવાથી સેાસાટિએ સને ખીજી માવૃત્તિ માટે સુધારા કરી આપવાનું કામ સોંપ્યું, તે પ્રમાણે એ આવૃત્તિમાં મેં સુધારા કર્યાં. એ આવૃત્તિની પણ અધી ના ખપી ગઇ છે. પહેલી માત્ત ઈં. સ. ૧૮૯૫ માં ને બીજી આવૃત્તિ ઈ.સ, ૧૯૦૭ માં છપાઈ હતી. ”*
આ અનુભવ વિનાદ, પૃ. ૯૬-૯૭.
