________________
*
. ?
*જીવોનો આયુષ્યકાળ
| કાળનું સવરૂપ ]. સમય, આવલિકા તે કાળના પર્યાય છે. કાળનો અતિસૂક્ષમ કે જેના કેવલી પણ બે ભાગ કલ્પી ન શકે તેવા નિર્વિભાજ્ય કાળાશને સમય કહેવાય છે. સૌથી જઘન્ય સમય હૃષ્ટ–પુષ્ટ બત્રીસ વર્ષના યુવાનને અત્યંત જીર્ણશીર્ણ એક વસ્ત્રને ફાડતાં એક તતથી બીજા તત સુધી પહોંચતા અસંખ્યાતા સમય પસાર થાય. અસંખ્યાતા સમય = ૧આવલિકા (
રસમય જઘન્ય અંતર્મુહૂર્ત, ઉત્કૃષ્ટ અંતર્મુહૂર્ત - ૪૮ મિનિટ = બે ઘડીમાં ૧ સમય ન્યૂન – (ઓછો) કાળ તે, મધ્યમ અંતર્મુહૂર્ત- જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટ વચ્ચેનો કાળ, ૧ મુહૂર્ત- ૪૮મિનિટ બે ઘડી (કા મુહૂર્ત પ્રહર).
રપ આવલિક = ૧ ક્ષુલ્લકભવ = નિગોદના એક જીવનું આયુષ્ય ૧ળાશુલ્લક ભવનપ્રાણ. (હૃષ્ટ–પુણ્યવાનનો એકશ્વાસોશ્વાસ) (સંખ્યાતા ઉચ્છવાસનો એકનિશ્વાસ. ઉચ્છવાસ અને વિશ્વાસ મળી એક પ્રાણ). ૭ પ્રાણ
એક સ્તોક ૭ સ્ટોક
૧લવ ૭૭ લવ
૧મુહૂર્ત
૨ ઘડી – (૧ ઘડી = ૨૪ મીનીટ) રઘડી
૩૭૭૩ પ્રાણ – ૫,૫૩૬
ક્ષુલ્લક ભવ–૧,૭,૭૭,૨૧૬આવલિકા ૩૦ મુહૂર્ત
૧દિવસ ૧૫ દિવસ
૧ પક્ષ
૧ માસ ૨ માસ
૧ત્રતુ (શરદ, વસંત) ૩d
૧ અયન
૧મુહૂર્ત
૨ પશ
જીવવિચાર || રપર
