________________
૨ જું ] પેશવા બાલાજી બાજીરાવને અમલ
[ ૭૫. દેવયાત્રા કાઢી છેવટે સાબરમતીમાં એનું વિસર્જન કરતા. સુરતમાં નવાબના પ્રભુત્વને લઈ ત્યાં મરાઠા આવી દેવયાત્રા કાઢી શકતા નહિ. સૈયદ અને પેશવા બાલાજીરાવની સહાયથી સત્તા પ્રાપ્ત કરી હોવાથી હવે સુરતમાં પણ આવી દેવયાત્રા કાઢવામાં બાધ નહિ આવે એમ ત્યાંના મરાઠી મકકાસદાર પંડિતને લાગ્યું. આથી એ વર્ષે એણે ગણેશચતુથી (તા. ૨૭ ઓગસ્ટ, ૧૭૫૯) એ ધામધૂમથી ઉજવવાનું નક્કી કર્યું. એ પંડિતના ઘર સામેના મેદાનમાં નાની મસ્જિદ આવેલી હતી. એ મસ્જિદવાળા મેદાનને યોગ્ય ગણી ત્યાં મૂર્તિ પધરાવી તેની પૂજા કરવામાં આવી ને રાજ મેટી સંખ્યામાં દર્શનાથીઓ ઊમટવા લાગ્યા. મસ્જિદમાં મૂર્તિપૂજા થાય છે એવી અફવા ફેલાતાં સુરતના બંદર પર અવર-જવર કરતા અરબ, ઈરાની, તુક, રેશહિલા, હબશી વગેરે પરદેશી મુસલમાન ઉશ્કેરાયા ને તેઓએ પિતાના દીન-ઈમાનનું રક્ષણ કરવા શહેર-કાજીને આગળ કરી એ જગ્યા પર આક્રમણ કર્યું. મૂતિને ફગાવી દેવામાં આવી અને પંડિતને ઘરને લુંટી લેવામાં આવ્યું. પંડિતે આનું વેર લેવા શહેર બહાર જઈ બંડ કરવા વિચાર્યું. પરંતુ મિયાં સૈયદ અચ્ચનને આ ઘટનાની જાણ થતાં એણે પંડિતની માફી માગી એને મનાવી લીધો. ૪છે. વાડાશિનેર-વિજય
વાડાસિનેરને હાકેમ સરદાર મુહમ્મદખાન કાચી બુદ્ધિનો હતો. તેથી શેરખાને સરસરામને એનો કારભારી બનાવ્યો હતો. પણ સુલતાન નામના હબશીની ચઢવણીથી એણે સરસરામને કાઢી મૂકી સુલતાનને કારભારી બનાવ્યો હતે. આ કારભારી સુલતાનને વાડાસિનોર પરના આક્રમણ વખતે સદાશિવ રામચંદ્ર પિતાની સાથે ૩૦,૦૦૦ રૂપિયાના જામીન તરીકે અમદાવાદ લઈ ગયો હતો. સરદાર મુહમ્મદખાને એ રકમ ભરપાઈ કરવા કેઈ તજવીજ કરી નહિ. આથી ભગવાને એ રકમ મેળવવા માટે સુલતાનને ભારે યાતનાઓ આપવા માંડી. સુલતાનના નાયબ કારભારી મુહમ્મદ જહાં હબશીએ સરદાર મુહમ્મદખાનને ઘણો સમજાવ્યો પણ એ માન્યો નહિ. અને તેનાથી વહેસાઈ પોતે આતરસુંબા જઈ રહ્યો ને નાયબ કારભારીને કાઢવા પતરા ગોઠવતો રહ્યો. આથી રોષે. ભરાયેલા સુલતાને ભગવાન સાથે મળી જઈ વાડાશિનર કબજે કરવા નક્કી કર્યું. ૧૫ મી સપ્ટેમ્બર, ૧૭૫૯ ના રોજ ભગવાને સુલતાનને સાથે રાખી વાડાશિનોર પર આક્રમણ કર્યું. મરાઠાઓ સામે ટકી નહિ શકાય એમ લાગતાં સરદાર મુહમ્મદખાન લુણાવાડા ચાલ્યો ગયો. પરિણામે વગર વિરાધે વાડાસિનોર પર મરાઠાઓને કબજે થઈ ગયા (તા. ૨૦ મી સપ્ટેમ્બર, ૧૭૫૯).
