________________
૨૧૮ ]
ચણા કાય
[...
હુલ્લડ કરેલું. શેખે ઈ. સ. ૧૭૯૧માં ચારવાડ ઉપર ચડાઈ કરેલી. ઈ.સ. ૧૭૯૩ પ્રભાસપાટણ ઉપર ચડાઈ કરી રથનિક પાણી સિપાઈઓની મદદથી હંમેશ માટે એ હસ્તગત કરી લીધું. ઈ.સ. ૧૭૯૪ માં માંગરાળ અને પારબંદરની સત્તાએ વચ્ચે એકબીજા સામે હથિયાર્ ન ઉપાડવાના કરાર થયા. જ્યારે ઈ.સ. ૧૭૯૭ માં માળિયાના હાટી અને જૂનાગઢની સત્તા વચ્ચે લડાઈ થઈ ત્યારે ખતે સત્તાઓએ માંગરાળની મદદ માગેલી. ઈ.સ. ૧૭૯૮ માં માંગરેાના સૈન્યે નવાનગરના જોધપુર ઉપર ચડાઈ કરી ત્યારે મેરુ ખવાસ મધ્યસ્થી બનતાં ઘેરા ઉઠાવી લેવામાં આવ્યા હતા. ઈ.સ. ૧૮૦૩ માં મલ્હારરાવ ગાયકવાડે સૌરાષ્ટ્રની ખંડણી ઉધરાવવા સૈન્ય મેલેલ. એણે ઈ.સ ૧૮૦૪ ના વર્ષામાં માંગરોળ પાસે ચડેલી ત્રણ વર્ષની ખંડણી સામટી વસૂલ કરી હતી. ઈ.સ. ૧૮૦૭ માં જૂનાગઢ અને માંગરેાળ વચ્ચેનાં મજમૂ પરગણાંનાં ગામેાની વસૂલાત અને બીજી ખાખતા માટે કરારનામાં થયેલાં. આ વર્ષમાં રાણા કડૈારણા ( રાણાવાવ મહાલ ) ઉપર મકરાણીઓએ હુમલા કરતાં પારખંદરના રાણાએ માંગરાળની મદદ માગી હતી. ૧૮૦૮ માં કનČલ વૉકરના ‘ સેટલમેન્ટ 'માં શેખ બદરુદ્દીનને અનેક વાર પત્ર લખી ખેાલાવેલા, પણ એ ગયા નહિ, પરિણામે જૂનાગઢ બાંટવા–માણાવદર-ગીદડ જેવું જ માંગરાળ પણ તાબાનુ જાગીરદારી પરગણુ છે એમ લખાવી લીધું, પરિણામે એ પેટારાજ્ય જ રહ્યું; જો કે શેખાએ આ હંમેશ અસ્વીકાર કર્યો હતેા.૪૯
આા જ વર્ષમાં જૂનાગઢ માંગરાળ અને ગાંડળ સાથે એકબીજાને મદદ કરવા માટે કરાર કર્યા હતા. આ સમયે મંદરના ભાર્ હાલાજીએ પિતા સામે માથું ઊંચકર્યુ હતું. એને ઉશ્કરનારા કરશન નામના ખવાસે રાજમહેલ પણુ કબજે ‘કરી લીધા હતા. એની સામે રાણાએ ભાંગરાળની સહાય માગી હતી. કેવદરાના રાયજાદા વાધાજી ગોંડળને પજવતા હતા તેની સામે માંગરાળની સહાય માગવામાં આવી હતી. ઈ. સ. ૧૮૧૫માં શેખ બદરુદ્દીનનું અવસાન થતાં એના શાહજાદો બાવામિયાં ગાદીએ આવ્યા. શેખ બદરુદ્દીન એના પિતા જેવા. બહાદુર હતા. એણે માંગરાળ રાજ્યને પોતાના સમયમાં સમૃદ્ધ બનાવ્યું હતુ..પ
૧૪. પાલનપુરના હતાણી વ‘શ
દીવાન બહાદુરખાન ( ઇ. સ. ૧૭૪૪-૧૭૮૨)
પાલનપુરના હેતાણી વંશમાં દીવાન બહાદુરખાન ઈ. સ. ૧૭૪૪ માં સતા. પર આવ્યા હતા. મોટા ભાઈ ઉસ્માનને થાડા મુલ્ક આપી સંતાપ આપેલા..
