________________
(સાંપ્રદાયિક “વાડા''માં) જ મુક્તિ છે. તો આ બધી માન્યતાઓ ખોટી છે. કિંતુ કષાયો (રાગ-દ્વેષ-મોહ)થી મુક્તિ, એ જ સાચી મુક્તિ છે, મુક્તિ એટલે જ મોક્ષ. આ પ્રકારનો ઉપદેશ આપણને “ઉપદેશતરંગીણી'ના શ્લોકમાંથી મળે છે.
iii) અનેકતામાં એકતા यित्रा तु देशना, तेषां स्याद विनेयानुगुण्यतः। ચશ્માવે તે મહાત્માનો, ભવ-વ્યાધિ-મિષવરાત (યોગદષ્ટિસખુ ૧૩૨)
અર્થ : શ્રી હરિભદ્રાચાર્ય જણાવે છે કે સર્વજ્ઞાની, મહાત્માઓની દેશના, જ્ઞાનોપદેશ કે ધર્મોપદેશ ભિન્ન ભિન્ન પ્રકારની હોય છે કારણ કે શિષ્યો કે શ્રોતાઓની પાત્રતા ભિન્ન ભિન્ન હોય છે. ઉન્નતિ એકદમ સાધી શકાતી નથી કિંતુ તે ક્રમિક હોઈ શકે છે, એક પછી એક પગથિયે તેમાં આગળ વધી શકાય છે. કૂદકો મારવા જતાં પગ ભાંગી જવાનો મોટો ભય છે અને ઘણાય લોકો પગ ભાંગી પણ બેઠા છે, એવા અનુભવો થયા છે. સર્વજ્ઞા મહાત્માઓ ભવરોગનાં મહાન વૈદ્યો છે. જેમ કુશળ વૈદ્ય, પોતાનાં દર્દીઓનાં જુદાં જુદાં રોગોની પરીક્ષા કરી, તેમને દવા તેમજ પથ્યાપથ્યની સૂચના કરે છે, તેમ ભવરોગનાં મહાન વૈદ્યો પણ પોતાના શિષ્યો. શ્રોતાજનોની યોગ્યતા અને અધિકારને અનુસરી જુદી જુદી દેશના આપે છે પણ આશળ એક જ હોય છે. iv) ધર્મ કેવો હોય? (અનેકાંતદૃષ્ટિ અને અહિંસા) મોગલ્ય મુદ્રિ , હિંસા સંગમો, તવો (દશવૈકાલિક સૂત્ર
અધિકાર છે પણ
કરો
અને સારા એક
અધ્યયન
અર્થ : અહિંસા, સંયમ અને પરૂપી ધર્મ જ સર્વ મંગલોમાં ઉત્કૃષ્ટ મંગલ છે. જેનું મન સદા ધર્મમાં લીન રહે છે, તેને દેવો પણ નમસ્કાર કરે છે. જીવનના બે અંશો છે. વિચાર અને આચાર. આ બંનેને સુધારવા જિનેન્દ્ર ભગવાન મહાવીર સ્વામીએ જગતને બે ઔષધિઓ આપી ૧) અનેકાન્તદૃષ્ટિ ૨) અહિંસા. પહેલી વિચારદૃષ્ટિને શુદ્ધ કરી તેને સમ્યગુદૃષ્ટિ બનાવે છે અને બીજી આચારને શુદ્ધ કરે છે. (જ્ઞાનધારા ૬-૭) ૫૯ જૈિનસાહિત્ય જ્ઞાનસત્ર ૬-૭)
