________________
ગાથા-૪૯)જે નાથ છે ત્રણ ભુવનનાં કરુણા જગે જેની વહે,
જેના પ્રભાવે વિશ્વમાં સભાવની સરણી વહે; • આપે વચન “શ્રી ચંદ્ર જગને એ જ નિશ્ચય તારશે,
એવા પ્રભુ અરિહંતને પંચાંગ ભાવે હું નમું.” ૪૯ સમગ્ર કાવ્યની પૂર્ણાહુતિ કરતા કવિશ્રી શ્રીચંદ્રજી વિરામ પામે છે, તે પ્રભુને ત્રણલોકના નાથરૂપે ભૂમંડળના એક ચમકતા સૂર્યરૂપે નિહાળે છે. તેને લાગે છે કે પ્રભુના પ્રભાવથી કરુણાની નદી વહી રહી છે, અને સદ્ભાવની સરિતા પ્રવાહિત થઈ રહી છે. છેલ્લે કવિ કહેવા માંગે છે કેતેઓ કેવળ આત્માર્થી નથી. જો કે આત્માર્થી હોવા છતાં સહજ ભાવે તેમનું સમગ્ર જીવન પરોપકારી છે. જે કોઈ સંપત્તિ શરીર આદિની છે અને જે કોઈ પ્રભાવક તત્ત્વો ભગવાન સાથે જોડાયેલાં છે, તે બધા પરોપકાર અર્થે છે. અને પરોપકારનો અર્થ જ છે કરુણા. જીવો પ્રત્યે કરુણા ન થાય તો પરોપકાર આવે જ નહિ. પરોપકારના મૂળમાં સદ્દભાવ એ સામાન્ય ઉજ્વળ તત્ત્વ છે. અહીં એ જણાવાયું છે કે દેવાધિદેવ તો કરુણા અને સદ્ભાવનાના ભંડાર છે. સાચા અર્થમાં તેઓ અરિહંતો છે. જેટલા અમંગળ તત્ત્વો છે તે વિશ્વને માટે હાનિકર્તા છે, અર્થાતુ દુશમન છે, શત્રુ છે. અને આ બધાં અમંગળ તત્ત્વોનો દેવાધિદેવ પરિહાર કરે છે, તેનો નાશ કરે છે, તેથી તે અરિહંત કહેવાય છે. શ્રીચંદ્રજીને સંપૂર્ણ સંતોષ થતાં હવે તે પોતાના વિશ્વાસના આધારે બાંહેધરી આપે છે કે - જે કોઈ પ્રભુના ચરણે જશે તેનો અવશ્ય વિસ્તાર થશે. પોતે તો સંતુષ્ટ થયા જ છે. પરંતુ પોતાની અંદર જન્મેલો વિશ્વાસ પ્રમાણભૂત માની સૌને ભલામણ કરે છે. એક પ્રકારે વચન આપે છે. જો સંસારનો અંત કરવો હોય તો અરિહંતોને શરણે સમર્પિત થવાથી જ આ સંસારનો અંત થશે ત્યારબાદ હવે કવિ પંચાંગભાવે આવા અરિહંતોને વાંદી રહ્યા છે, તે વિશ્વમંગળ રૂપે પોતે વંદન અર્પણ કરી રહ્યા છે.
૯િ૪ xxxxxxxxxxxઅરિહંત વંદનાવલી)
