Indian Antiquary Vol 05

SR No.: 032497
Original Sutra Author: N/A
Author: Jas Burgess
Publisher: Swati Publications
Publication Year: 1984
Total Pages: 438
Language: English
Classification: Book_English
File Size: 20 MB

Page 142

118
THE INDIAN ANTIQUARY.
[APRIL, 1876.
ठक्तं कर्तव्यमित्याह
यादृशः पिता तादृशः पुत्र इत्याह उक्तं चैव प्रकर्तव्यं हिंसायुक्तं भवेद्यदिगा। यादृशाज्जायते जन्तुर्नाम कर्मास्य तादृशम् । पश्वादिहिंसनं कुत्समृषिराह तमध्वरम् ॥ २२ ॥ अश्विनावश्वजावश्वं ददतुःपेदवे सितम् ।। ३१ ॥ _ (Rv. I, 101, 8.)
__(Rv. I, 116, 6.) अनुक्तं सुखरूपमपि हिंसेत्याह
विदुषां स्तुत्या वैदुष्यं भवतीत्याह अनुक्तं च न कर्तव्यं सुखरूपं भवेद्यदि |
वैदुष्यमिच्छता कार्य विदुषां गुणवर्णनम् । परस्त्रीणां हि संभोगात्कुत्त* आहेति निष्पपी॥२३॥ अश्विनोविदुषोः कीर्त्या कक्षीवानभवसुधीः ॥३२॥ . (Rv. I, 104, 5.)
_ (Rv. I, 116,7.) द्वेषदुष्टं मनो न कार्यमित्याह
ब्राह्मणान पीडयदित्याह द्वेषदुष्टं मनः कार्य पुंसा नात्महितैषिणा। विप्रपीडाकरो दैत्यो विप्ररक्षाकरः सुरः । इन्द्रो उवधीडिष: विमुकुयवशुष्णशम्बरान ॥२४॥ दैत्यैर्बद्धस्तमस्यविरश्विभ्यां मोचितो वधात् ॥ ३३ ॥ '(Rv. I, 103, 8.)
(Rv. I, 116,8.) यदि भ्राता विट् स शत्रुरित्याह
यो उम्बुदः स सत्यवान्भवतीत्याह अन्यः सुहृज्जनो भ्राता शत्रुर्धाता सहोदरः। नासत्यं विद्यते तस्य यो उम्बु दद्यापिपासते । अश्विभ्यां तारितो भुज्युस्वितः कूपे निपातितः॥ २५ ॥ नासत्यो ददतुः कूपागोतमाय शराय वाः ॥ ३४ ॥ (Rv. I, 105, 17.)
(Rv. I, 116, 9.) श्रुतिस्मृत्युक्ते कृते देवत्वमामोतीत्याह
जरया सर्व पीड्यत इत्याह श्रुतिस्मृत्युक्त आचारः कर्तव्यो ऽमृतिमिच्छता। | सर्वेषामेव जन्तूनां सर्वदुःखाधिका जरा । नरो मृतत्वमापना भवः कर्मणा तयोः॥ २६ ॥ च्यवनो ऽप्यश्विनोः स्तुत्या ययाप्तो अभूत्युनर्युवा (Rv. I, 110, 4.)
(Rv. I, 116, 10.) ॥३५॥ सन्त उपकारनिरता इत्याह
| दोषयुक्तस्याश्रयो न कर्तव्य इत्याह सन्तः प्रभुत्वमापन्ना नोपकारं त्यजन्ति हि ।
न दद्याद्दोषशीलानामाश्रयं: क्रूरकर्मणाम् । ऋभवः प्राप्य देवत्वमृषेर्वत्समजीवयन् ।। २७॥ | दैत्या दत्ताश्रयाः पे पाक्षिपरेभवन्दनी ॥ ३६॥. _ (Rv. I, 110, 8.)
(Rv. I, 116, 11 and 24.) सन्तो लीलयोपकुर्वन्तीत्याह
विद्या देयेत्याह दृष्टा परव्यथां सन्त उपकुर्वन्ति लीलया ।
शीणों उपि कर्तनं सहां विद्यां दातुं प्रबुद्धिभिः । दितव्यथां हत्वा रुद्रो ऽभून्मरुतां पिता ॥ २८ ॥
दध्यङ् मधुपदानार्थ तत्याज शिरसोइयम् ।। ३७॥ _ (Rv. I, 114, 6.)
__ (Rv. I, 116, 12.) महतामुदयः सुखकर इत्याह
रूपादिपञ्चकं सत्कारार्थ भवतीत्याह महतामुदयो धन्यो येन विश्वं प्रकाश्यते ।
रूपद्धिकुलविद्यते सत्कारासार्थमश्विवत् । पूर्यते तेजसा विश्वमुदये जगदात्मनः ॥ २९ ॥ विश्वके वधिमत्यां यत्युत्रदानात्स्वभूत्तयोः ॥ ३८ ॥ (Rv. I, 115, 1.)
___(Rv. I, 116, 18 and 28.) उपकारात्समृद्धिं सार्थकी कुर्यादित्याह
साधवो निगुणेष्वपि दयां कुर्वन्तीत्याह समृद्धिं सार्थकी कुर्यात्सूपकारेण सत्यवान् । निर्गुणेष्वपि सत्त्वेषु दयां कुर्वन्ति साधव : । वैमद्या जाहुषाज्जातं नासत्यानो हि सार्थकम् ।। ३०॥ अश्विभ्यांमोचिता ग्रस्तापक्षिणीवर्तिका शुना ॥१॥३९॥ (Rv. I, 116, 1 and 20.)
(Rv. I, 116, 14). TMS. 'तन्यो हिंसायुको भवेद्याद. *MS. संयोगाकुत्स. TMS. यो ऽबुंद: *"Ms. पुनर्नवा. tTMS. दोषइन्स्यायो. नात्सहतैषिणा. 1 Ms. प्रकाशते. MS. अश्विभ्याम । MS. श्रयः MS. प्राक्षिपद्रेभ पापा MS. शुभा.