Prachin Bharat Varsh Part 04

SR No.: 032486
Original Sutra Author: N/A
Author: Tribhuvandas Laherchand Shah
Publisher: Shashikant and Co
Publication Year: 1938
Total Pages: 496
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 17 MB

Page 89

વિક્રમાદિત્યનાં
[ સપ્તમ ખંડ
જેથી કરીને તે પિતાના હરહમેશના વ્યવહારમાં, પાત્ર અંગરક્ષક લઇને, પોતે જાતેજ જનચર્યા તપાવેપારમાં તથા સાંસારિક જીવનના દરેકેદરેક કાર્યમાં, સવાને નીકળી પડત.૭૧ કેટલાક પ્રસંગે પોતે બહુરૂપી નિશ્ચિતપણે. કળાને અને નિલયતાથીજ આનંદમાં બનીને પ્રજા વર્ગમાં ભેળાઈ જતો તથા તેમનાં કાર્યો દિવસે ગુજાર્યો કરતી હતી. રૈયતના નૈસર્ગિક અને નિહાળતા. વળી જરૂરીયાત ઉભી થતી, તો જંગલમાં મામુલી હકોની વ્યાખ્યા પણ વિચારવી રહેતી નહોતી. કે ખંડિયેર જેવી દેખાતી જગ્યાઓમાં ભરાઈ રહેવા સ્ત્રીવર્ગને પણ સારી રીતે, નીચો શ્વાસ મૂકીને નિરાંત માટે, તથા ભુતાવળ અને પીશાચ જેવા જીવાત્માઓ ધરવાનો અવસર મળ્યો હતો. દુરાચાર, વ્યભિચાર કે જે મનુષ્યજાતિના દેવી અને લેહી તરસ્યા કહેવાય સ્ત્રી જાતિ પ્રત્યેનું કિચિત અમર્યાદિત વર્તન અથવા છે, તેમની સામે પણ ખેલ રમવાને, તે તૈયાર થઈ અન્ય કોઈ પ્રકારના અનીચ્છનીય પ્રસંગો ઉભા થતા, જાતે હતો. તેમજ ભર અંધકારમય રાત્રીમાં અથવા તે તજજનક સર્વે કાર્યો પર તુરતજ ઘટત અંકુશ, કાલીમાં અને સ્મશાન જેવા વેરાન અને ઉજજડ રાજ તરફથી મૂકી દેવામાં આવતા હતા.૬૮ આ બની ગયેલા સ્થળામાં પણ નિર્ભીક બનીને જવામાં, તે પ્રમાણેની સ્થિતિ પ્રવર્તતી હેવાથી, સર્વે મનુષ્યપ્રાણી, લેશમાત્ર પણ પાછી પાની કરતો નહીં. આવી રીતે પુરૂષ યા સ્ત્રી, વૃદ્ધ યા બાળ, સર્વે પિતાનાં બહાદરી ભર્યા કામ કરવાને તે એક્કો જ હતું. તેટલા કૌટુંબિક અને સામાજીક જીવનમાં, યથેચ્છ રીતે માટે પ્રજા તેને “વીરવિક્રમ” તરીકે જ સંબંધિતી અમનચમન કર્યે જતાં હતાં. જેમ તેણે પ્રજાનાં આવી હતી. પ્રજા કલ્યાણના માર્ગે જવાનું, તે પિતાનું પ્રાથમિક હક્કોનું પરિપાલન કરી બતાવ્યું હતું, તેમ પરમ કર્તવ્ય સમજતો હતો. તેમ પોતાના જીવની તેઓની આર્થિક વિષમતા ટાળવાને પણ તેણે ખૂબ જોખમની પણ કનવાર કરતે નહીં. આ બધું પિતાની પ્રયાસ કર્યો હતો. આર્થિક ઉપાધિ અને વિષમતાના વાહવાહ કહેવરાવવા કરતો હતો એમ પળવાર પણ મૂળ કારણભૂત, ચોરી, લૂંટફાટ, ધાડ, ખૂન વિગેરે કાઈ એ માનવું નહીં. તે તે જે કરતો હતો, તે માત્ર દુ-ગુહાએ ઈ. ઈ. જે બેકારી ભેગવતા માણસમાં પોતાની એક રાજવી તરીકેની પરમ પવિત્ર ફરજ જીવનનિર્વાહ ચલાવવાના બહાના હેઠળ પ્રવેશ થવા જગનિયંતાએ તેના ઉપર મૂકી છે અને તે તેણે પામ્યા હતા, તે પણ તેણે વિચારપૂર્વકની રાજનીતિ અદા કરવી જોઈએ, એવા વિચારથી જ કરતે હતે. ગોઠવીને મૂળમાંથીજ ડાંભી દીધા હતા.૯ છતાં એટલે નિષ્કામ ભાવેજ તે સર્વ કાર્ય કર્યે જતો હતો. રાજનીતિથી જે દબાઈ શક્યા નહોતા, તેને વિનાશ પરિણામે જે કોઈ રાજવી, પિતાની યશકીર્તિ દિગંત કાયદાના અંકુશદ્વારા ૭૦ કરી નાંખ્યો હતો. આવાં વ્યાપી બને એવી અભિલાષા સેવી, પ્રજા કલ્યાણનાં કાર્યને માટે તેના વિશે એમ કહેવાય છે કે, તે પિતે કાર્યો કરતો રહે છે તેવા રાજવી કરતાં પણ અધિકાંશે રાત્રીના સમયે પણ સુખેથી નિદ્રા લેતે નહીં. મધ્યરાત્રીએ આ ભૂપતિના યશ અને ગુણગાન દીપી નીકળ્યાં છૂપા વેષે કાળો અંધેર પોશાક પહેરીને, થોડાક વિશ્વાસ હતાં.૭૩ નહીં તે અદ્યાપિ પર્વત, કેમ કેઈ સમ્રાટ
(૬૮) સરખા ઉપર માં રાજા ભર્તુહરીની રાણીને કલંકિત ચારિત્ર વાળો બનાવ.
(૧૯) આ ઉપરથી સમજો કે ચોરી, લૂંટફાટ વિગેરે ગુન્હાઓના નિવારણ માટે કેવળ કાયદાનું જ આ લખન ઉપાગલ નથી; પરંતુ રાજનીતિને પણ અમુક રસ્તે વાળવી પડે કે જેથી તેવા ધંધા તરફ પ્રજાનું મન દેરાય નહીં.
() જુઓ ઉપરની ટીકા ન, ૧૯,
(૭૧) સરખા પૃ.૪ ઉપર હિં.હિના લેખનું ઇગ્રેજીમાં He himself went out in disguise વાળા શબ્દોનું અવતરણ. (૭૨) સરખા પ. ૩૮ ટી. નં. ૩ ની હકીકત.
(૭૩) બીજા પણ અનેક ગુણો તેનામાં હતા. તેમાંના એક માટે જુઓ ૨૫ પૂ. માં “ખૂન કે મરણ” વાળા પાહિમા