Page Text
________________
પ્રથમ પરિછેદ ]
સંખ્યા વિગેરે
હતા.” ઉપર ટાંકેલાં આ ત્રણે કથનને તથા તેને ભૂમિ ઉપર પિતાને હક્ક કાંઈક આડકતરી રીતે પણ લગતાં ટીપણેનો સાર કાઢીશું તે એમ ફલિતાર્થ પહોંચે છે એવી તેની માન્યતા બંધાઈ હશે. (૨) નીકળશે કે, કોઈ ગર્દભીલવંશી રાજા, જેનું નામ તેમજ તેને પ્રદેશ ઠેઠ ખંભાત સુધી એટલે કે ગંધર્વસેનઃ ગર્દભ હતું અને જેનું રાજ્ય કાઠિયા- અવંતિની અડોઅડ આવીને રહે છે. તેથી જે વાડમાં આવેલ હતું તથા રાજગાદી આણંદપુર ગામે ત્યાં કાંઈ બખેડા જેવું થાય કે અંધાધૂની પ્રવર્તતી હતી; તેનું લગ્ન ધારના૩૦ (મેવાડ-અવંતિની હદમાં હોય તો પિતાને ચડાઈ કરવાની સગવડતા પણ છે. આવેલ છે) રાજાની કુંવરી વેરે થયું હતું; આ રાણીએ (૩) તેમજ ચડાઈ લઇ જાય તે પોતાના શ્વશુર ખંભાતમાં એક પુત્રને જન્મ આપ્યો હતો. તેનું પક્ષની પણ મદદ મળી શકશેજ. (૪) તથા અવંતિની નામ વિક્રમાદિત્ય હતું. આ ખંભાત નગરીને તે સમયે ગાદી ઉપર નહપાનું રાજ્ય ભલે સુલેહશાંતિ ભરેલું તંબાવટીકર પણ કહેવાતી હતી. આ પ્રમાણે જે ગણાઈ ગયું હતું છતાંયે તે પરદેશી તે હતાજ ને ? વસ્તુસ્થિતિ તારવી કઢાઈ છે તે સત્ય હોવાનું વળી તેને બદલે હવે પોતે જો અવંતિપતિ થાય તે ત્યાંની પુરવાર થઈ શકે છે. કેમકે (૧) જ્યારે ધારના રાજાની પ્રજા પણ પોતાના દેશના–વતનીને–રાજા તરીકે કુંવરીને તે ગભવંશી કુમાર પરણ્યો છે ત્યારે તે વધાવી લેશે જ. (૫) તેમ નહપાણુ અપુત્રિ મરણ
કહેવાયું છે; પણ ગુજરાતના આ વડનગરની સ્થાપના સોલંકી (૩૦) ધાર અથવા ધારાનગરીની સ્થાપના તે પરમાર કર્ણદેવના સમયે (ઇ. સ. ૧૧-૧૨ સૈકામાં) થઈ છે. જ્યારે વંશી ભેજદેવે ઈ. સ. ની દસમી સદીમાં કરી છે એમ આપણી આ હકીકત ઈ. સ. પૂ. ની છે એટલે તે મનાય છે. કેમકે ત્યાં તેણે રાજધાની બનાવી હતી. કદાચ અસ્થાને છે.
ત્યાં આગળ, પૂર્વ કાળથી નગર વસી રહ્યું જ હોય અને પછી (૩) કાઠિયાવાડની દક્ષિણે આવેલ કેડિનાર પાસે પ્રખ્યાત હવામાન અને રાજપાટ બનાવ્યું હોય એમ પણ માની કવિ નરસિંહ મહેતાના જીવન સાથે સંબંધ ધરાવતું એક શકાય. ગમે તે સંજોગ હોય; આપણે તો અહિ એમ સમજવું આણંદનગર હોવાનું મનાયું છે તેની ચર્ચા ગુજરાતી સાસા- રહે છે કે તે પ્રદેશનો તે રાજા હતો. હિકમાં આવી હતી (જુઓ નં. ૨ ને લગતી હકીકત)
? (૩૧) ખંભાત અને આણંદપુર અને એકજ રાજાની પણ તે સ્થાન બરાબર નથી એમ મેં તેજ સાપ્તાહિકમાં
આ હકુમતમાં આવેલ માની શકાય છે; અને આ રાજ કાંતે જણાવ્યું છે (જુઓ ઉપરમાં ટાંકેલ ટી. નં. ૨૮માના મારા રા નડમાણનો ખંડિયે હોય કે પછી તેટલા દરજજે લેખનાં પૃષ્ઠો).
સ્વતંત્ર પણ હોય ઉપરાંત સૌરાષ્ટ્રપતિ પણ હોય. જો કે, આ સઘળી એતિહાસિક પરિસ્થિતિનો વિચાર કરતાં પ્રસ્તુત ઉપરમાં તો આ સૌરાષ્ટ્ર ઉપર રાજા નહપાની અને પછી આણંદપુર તે ઉપર નં. ૧ માં જણાવેલ ચેટીલા ડુંગરની રૂષભદત્તની સત્તા હોવાનું મેં જણાવ્યું છે. પણ ગંધર્વસેન તળેટીવાળું આનંદપુર સમજાય છે. અને તે ખંભાતના રાજાને રાજાની હકુમતમાં જે તે ભાગ હોવાનું વધારે માન્ય રહે તાએ પણ હશે. ખંભાત બંદર ધીકતું હઈને રાજા ત્યાં પણ તે પછી એમ સમજવું રહેશે કે, રાજા ગર્દભલે જ્યારે અવંતી અમુક સમયે રહેતે હશે. ગમે તેમ, પણ આણંદપુર તથા લઈ લીધું ત્યારે રૂષભદત્તે તેનું સૌરાષ્ટ્ર લઈ લીધું હતું ખંભાત બનને એકજ રાજાની આણમાં હોવા જોઈએ જેથી જોઈએ. બાકી રૂષભદત્તનું રાજ્ય સૌરાષ્ટ્ર ઉપર હતું એટલી તે રાજાની ગર્ભવતી રાણીએ ખંભાતમાં વિક્રમાદિત્યને જન્મ વાત માન્ય રાખવી જ રહે છે. બેમાંથી કઈ સ્થિતિ વધારે આપે છે.
સંભવિત છે. તે સંશોધકેએ તપાસ ચલાવી પુરવાર (૨૯) ગઈભી વિદ્યા તેણે સાધી હતી (આગળ ઉપર
આ કરવું રહે છે.
1 તેની હકીક્ત આવશે) તે ઉપરથી આ વંશનું નામ જ ગઈભીલ (૩૨) આપણે તંબાવટીની સ્થાપના વિશે કેટલીક ચર્ચા વંશ પાડવામાં આવ્યું છે; અને આ ગંધર્વસેન તેનો પુ. ૩ પૃ. ૧૯૨ માં કરી છે. તેમાં વળી આ એક સ્થળો સ્થાપક હોવાથી ગર્દભ નામે પણ ઓળખાય છે. હવે ઉમેરે કરવો રહે છે.
| SR No. | 032486 |
| Book Title | Prachin Bharat Varsh Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Tribhuvandas Laherchand Shah |
| Publisher | Shashikant and Co |
| Publication Year | 1938 |
| Total Pages | 496 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 17 MB |