Prachin Bharat Varsh Part 04

SR No.: 032486
Original Sutra Author: N/A
Author: Tribhuvandas Laherchand Shah
Publisher: Shashikant and Co
Publication Year: 1938
Total Pages: 496
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 17 MB

Page 168

પ્રથમ પરિચ્છેદ ] રાજ્યકાળને નિર્ણય
૧૨૫ ઈ. સ. પૂ. ૩૨૭ થી ઈ. સ. ૪૫ સુધીના લગભગ તેને સમય કર્યો હતો ? એટલે આપણે હિંદની વાયવ્ય ૩૭૫ વર્ષના ગાળામાં ઉત્તર હિંદના સત્તાધારી “ સરહદની લગોલગ આવેલ દેશનો વિચાર કરવો પડશે. રાજાઓ કણ કણ થવા પામ્યા હતા તે આ ઉપરથી તેવા દેશોમાં અફગાનિસ્તાન, તેની ઉત્તરે બેકટ્રીઆ જોઈ શકાશે; આ એક હકીકત છે. જયારે બીજી અને તેની પૂર્વ તરફ ખેટાન તથા તેની પણ પૂર્વમાં હકીકત એમ છે કે, કુશનવંશીઓ પોતાની સત્તાના તિબેટના પ્રદેશો આવેલ ગણાય; હવે જો આ પ્રાંત શિખરે મથુરાપતિ બનવા પામ્યા હતા. આ પ્રમાણે ઉપર કેણ કેણ રાજય કરતું હતું તેને વિચાર કરીશું બે વસ્તુસ્થિતિ આપણી પાસે રજુ થયેલી છે. તેમ તે જાણ થશે કે, આ ચારમાંના પહેલા બે દેશે ઉપર એ પણ નિર્વિવાદિત છે કે, તેઓ મૂળવતની હિંદના (એટલે અફગાનિસ્તાન અને બેકટ્રીઆ ઉપર) ઉપરના તો નથી જ. એટલે એ પણ નિર્વિવાદિત પણે સાબિત ચાર સમય પત્રકમાં દર્શાવેલ પ્રથમની ત્રણ સત્તાવાળા થયું ગણાશે જ કે જ્યારે તેઓ મથુરાપતિ બનવા ભૂપતિઓને જ અમલ પ્રદિપ્તપણે ઈ. સ. પૂ. ૭૫ પામ્યા છે ત્યારે તેમને હિદની અંદર પ્રવેશ કર સુધી તો ખીલી નીકળ્યો હતો. એટલે તે સમય સુધી જ રહ્યો. અને હિંદમાં પ્રવેશ કરવાને, ઉત્તર દિશામાં પણ કુશાનપ્રજાનું નામ નિશાન તે પ્રદેશ ઉપર નહેતું તે હિમાલય અને હિંદુકુશ પર્વત પડયા છે. એટલે એમ સિદ્ધ થયું. ત્યારે પછી રહ્યા વિચારવાના બાકીના હિંદુકુશ ફરીને જ તેમને આવવું રહે છે. તેમ પુ. ૩ બે પ્રદેશ, ખાટાન અને તિબેટ. તે શું આ કુશાનપ્રજા
માં આપણે જણાવી ગયા છીએ કે, જેને મથુરા કે આ બે દેશમાંના કેઈની વસાહત હતી કે કેમ ? તે દિલ્હી આવવું હોય તેને ( ફાવે તો કાશ્મિરમાં પહેલે તપાસવું રહે છે. આવે કે સીધાજ પંજાબમાં ઉતરે તો પણ ) પંજાબમાં અહીં આપણને એક બે ઈતિહાસ લેખકે એ જે થઈને જ પસાર થવું પડે તે વિના છૂટકે નહીં. કાંઈક વિચારો દર્શાવ્યા છે તેમના શબ્દ ઉપરથી આટલી વસ્તુસ્થિતિ સાથે ઉપર બતાવેલા ચાર બાતમી મળે છે. તેમાંના એક ગ્રંથકારે લખ્યું છે કે સમયપત્રક ઉપર નજર ફેરવી જઈશું, તે માલૂમ Hindu Puranas called them (Kushanપડશે કે, તે સઘળા દેશ ઉપર, કાઈ ને કાઈ પ્રજાની Tochati people) Tushars or Tukharas; સત્તા અવિચ્છિન પણે ચાલુ જ છે; વળી એટલું of the 13 or 14 Tushara kings, we પણ નક્કી જ છે કે એક સમયે એક પ્રદેશ ઉપર know the names of only four:-Kaniએકની જ હકુમત હેઈ શકે. એટલે તે પણ એક્કસ shka Havishka, Juska and Vasudev or થયું કે, ઈ. સ. ૪૫ સુધીના કાળમાં તે કુશાન Vasushka હિંદુ પુરાણમાં તેમને (કેશાન–ચરી પ્રજા હિંદમાં પગલું સરખું મૂકવી પણ શકિતવાન થઈ પ્રજાને) તુખાર તરીકે ઓળખાવ્યા છે. ૧૩ કે નથી. ભલે પછી તેઓ હિંદના સીમા પ્રાંતમાં ગમે ૧૪ (શાર ભૂપતિઓમાંથી માત્ર ચારનાં જ નામથી તેટલી મજબૂત સત્તા જમાવીને પડાવ નાંખી બેઠા આપણે પરિચિત છીએ. જેવાં કે કનિષ્ક, હવિષ્ક, હોય તે જ જ પ્રશ્ન કહેવાય, પરંતુ હિંદમાં તો જુસ્ક અને વાસુદેવ ઉર્ફ વસુશ્કે. એટલે એમ થયું તેમનું નામ નિશાન નહોતું જ, તે શંકારહિત છે. કે. કનિષ્ક, હવિક વિગેરેને પુરાણકારોએ તુષાર
તે પ્રશ્ન એ ઉપસ્થિત થાય છે કે, તેઓ હિંદમાં અથવા તુખાર જાતિના ૨૮ ઠરાવ્યા છે. વળી બીજા આવ્યા તે પહેલાં, તેમની સત્તા કયા પ્રદેશમાં હતી અને ગ્રંથકાર પ્રખ્યાત મિ. વિન્સેન્ટ સ્મિથ જણાવે છે કે
(૨૭) હિં. હિ, પૃ. ૬૫૩
દર્શાવ્યા છે એટલે આપણી તે મુંઝવણ નષ્ટ થઈ જાય (૨૮) જે કનિષ્ક, હવિષ્ક વિગેરેનાં નામજ તેમણે ન છે. અને તુશાર તેજ કુશાન એમ નિશ્ચિત માની લેવું લખ્યાં હોત તે તે વિચાર થયાં કરત કે, કુશાન અને રહે છે. તુશાને કોઈ સંબંધ હશે કે કેમ ! પણ નામ સ્પષ્ટ (૨૯) જુઓ અ. હિ. ઈ. ૪થી આવૃત્તિ પૂ. ર૯૩