Prachin Bharat Varsh Part 03

SR No.: 032485
Original Sutra Author: N/A
Author: Tribhuvandas Laherchand Shah
Publisher: Shashikant and Co
Publication Year: 1937
Total Pages: 512
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 14 MB

Page 385

૩૩.
જેમનાં નામ આ સાથેના ટીપણુમાં ઉતાર્યાં છે. આ નામેામાં મેટા ભાગની સ ંખ્યાના અત્યાક્ષા, શાહ, દામન અને સિંહ, જેવાં હોવા છતાં, કેટલીક વિચિત્ર દલીલે ગાઠવી તેમને ગુપ્તવ’શી હાવાનું-હિંદી ઓલાદના-જણાવે છે, પરંતુ વિશેષ શોધખેાળથી પાછળના તેર રાજાઓ, તેમના નામના થાડા નજીવા ફેરફાર સાથે, ચણુવંશી હાવાનું ઠરાવાયું છે. વળી કે પ્રથમના અને ન ૨ ની વચ્ચે, તેા નથી બતાવાતો કાઇ સગપણ સંબંધ કે નથી બતાવાતું તેમના કાઇ નામની સાથે સામ્યપણું, જ્યારે મિ. રેપ્સન જેવા સિક્કાના અભ્યાસી તા એટલેસુધી પણ જણાવે છે૧૭ કે– "The coin legends of Ishwardatta differs from those of the Western Kshatrapas in recording the regnal year and omitting the patronymics= ઈશ્વરદત્તના સિક્કાનું લખાણ ક્ષત્રપ સિક્કાઓથી
આ બાબતમાં ભિન્ન છે કે તેમાં ( ઇશ્વરદત્તના સિક્કામાં ) રાજ્યઅમલના આટલામાં વર્ષે એમ લખ્યું છે, તથા પિતૃકુળની ઓળખ પડતી મૂકવામાં આવી છે’’. એટલે કે, ચઋણુવંશી અને ઇશ્વરદત્તના સિક્કાની સરખામણી કરીને૧૮ બતાવ્યું છે કે, અન્ને એક વંશના નથી જ. પ્રમાણે
આ
સિથિયન્સ અને
ન'. ૮
(૧૦) રૂદ્રશાહ (ત્રીજો)... (૧૧) અત્રિદામ...
નં. ૯ ન. ૧૧
(૧૨) વિશ્વશાહ...
(૧૩) સ્વામી રૂદ્રદામ-સિક્કા જ નથી (૧૪) સ્વામી દ્રશાહ (સાથેા) ન. ૧૩
આ સર્વેનાં નામ તથા એક બીનને સબધ તે દરેકના જે જે સિક્કા મળી આવ્યા છે તેના અભ્યાસ કરીને તેમણે તારવી કાઢયા છે.
(૧૭) કૈા. આં. રે, પ્રસ્તાવના પૃ. ૧૯૧.
(૧૮) એમ કહેવા માગે છે કે, (અ) ચઢણવ‘શી સિક્કાઓમાં હમેશા અમુક રાજા સાથે પેાતાને શું સબ ધ
''
21
دو
د.
[ નવમ
મિ થામાસની દલીલેામાં કાંઇ ઢંગધડા દેખાતા નથી. જેથી તેને પડતી મૂકવી તે જ શ્રેયસ છે.
તે માટે સર કનિંગહામે કરેલી દલીલની શ્રેણી ઉપર પાછા વળવું રહ્યું. તેમના અને મિ. રેપ્સનના મતના સાર કાઢતાં જણાય છે કે (૧) શાહુ રાજાઓના સમય મિનેન્ડર બાદ ( એટલે ઇ. સ. પુ. ૧પ૯ બાદ ) અને ઈ. સ. ૧૧૭ ની પૂર્વેના પાણા ત્રણસો વર્ષના ગાળામાં છે ( ૨ ) તેમનું વતન હિંદની બહારનું છે ( ૩ ) તથા તે ચન્નવંશી ક્ષત્રપોથી ઘેાડા અંશે જુદા પડતા છે. વળી મિ. રેપ્સન તથા તેના મતને મળતા થનારાએ તે। એટલે સુધી માનતા આવે છે કે, ઇશ્વરદત્તવાળા આ શાહવશી રાજાઓ સૌરાષ્ટ્રવાસી તે છે જ; પણ વિશેષમાં, સૌરાષ્ટ્રના ( જૂનાગઢમાં ) જે રા’વંશી આભિર રાજા થયા છે. તેમના પૂર્વજ તરીકે પણ તે જ હાવા જોઇએ.
આ પ્રમાણે જ્યારે તેમને સમય અને સ્થાન તથા કેટલેક અંશે ઓળખ પણ નક્કી થયાં છે ત્યારે વિશેષ હકીકતના પત્તો મળી આવે છે કે કેમ તે હવે તપાસીએ. ભારતીય ઇતિહાસના
આપણા જ્ઞાનથી જાણીએ છીએ કે, ઉપરમાં નિર્દિષ્ટ થયેલા પાણા ત્રણસા વર્ષમાં સૌરાષ્ટ્ર
છે તે જણાવાય છે.જ્યારે ઇશ્વરદત્તના સિક્કામાં તે બતાવાયુ‘ નથી જ. (આ) તેમ ચઢવ’શીમાં અમુક સાલજ અપાચ છે જ્યારે ઈશ્વરદત્તના સિક્કામાં મારા રાજ્યઅમલે આ ટલામાં વર્ષ' એમ લખાયુ. હેાય છે. આ એ મુદ્દાથી તેમના સિક્કા જુદા પડી જાય છે અને તેથી તેમને એક જ વશના ઠેરાવી નથી શકાતા. એટલે કે સિક્કાની એળખ
માટેઃ
(૧) ઈશ્વરદત્તવાળામાં રાજ્યઅમલ ના અમુક વર્ષ. (૨) ચાણવાળામાં ફલાણાનો પુત્ર તથા સાલ, (૩) નહુપાવાળામાં માત્ર સંવત્સરની સાલ. ઉપર પ્રમાણે મુદ્દાનુ` ધ્યાન રાખવા સૂચન થાય છે.