________________
પરિચ્છેદ ]
છત્રીસ હજાર છે. વણિકનાં ધરે જ્યાં, નવ સા છે બગીચાઓ જ્યાં, સાત સેા છે વાવા જ્યાં, ખસા છે કુવાઓ જ્યાં, તથા સાતસે છે દાનશાળા જ્યાં એવું તથા અજમેરની નજદીકમાં રહેલા તથા સુભટપાલ નામ છે રાળ જ્યાં એવું તે હપુર નગર છે. ઈ.” આ પ્રમાણે તેની ગાદીના સ્થાન તરીકે ચાર સ્થળની કલ્પના થાય છે. કયું વિશેષ સ ંભવિત છે તે તેા શેાધખાળ કરતાં નક્કી થાય તે ખરૂં; પણ મારૂં અનુમાન એમ થાય છે કે પ્રથમ તેનું રાજનગર અરવલ્લીના દક્ષિણ છેડે ભિન્નમાલ નગરેÝùશે, અને જેમ જેમ રાજકીય આવશ્યકતા લાગતી ગઇ હશે તેમ તેમ તેણે ત્યાંથી ખસેડીને અરવલ્લીના ઉત્તર છેડે આવેલ આ હપુરમાં રાજધાની કરી હશે.
ગાદીનું સ્થાન
( ૪૭ ) રાજા નહુપાણની રાજધાની વિશે કેમ્બ્રીજ રોટ હિસ્ટરી ઓફ ઈન્ડિયામાં પૃ. ૮૧ પર લખ્યું છે કે His capital is said to have been Minnagar which has not been identified-a-n રાજગાદી મિનનગરે હાવાનુ કહેવાય છે, તેનું સ્થાન નક્કી કરી શકાયું નથી, ( મારૂં' ટીપણું:-શું આ ભિન્નમાલને ટૂંકામાં ભિન્નનગર કહેવાતું હોય અને જ્યાં
૧૯૩
અથવા તા જરૂરીયાત પ્રમાણે તે અન્તે સ્થાનમાં અવારનવાર રહેણાક કરતા હશે.
આ સિવાય બીજું કાંઈ વિશેષ જાણવામાં આવ્યું ન હોવાથી ભૂમકના વૃત્તાંત અહીં પૂરે થાય છે. તેના વશને કેટલાકોએ કાઠિયાવાડના શાહી રાજાએ= Shahi kings of Kathiawar " તરીકે ઓળખાવ્યા છે, પણ મારા ખ્યાલ પ્રમાણે તે તે વંશ નહપાણુના જમાઈ રૂષભદત્તને ગણી શકાય તેમ છે. તેમ કરવાનાં કારણેા પણ છે. તે વિષય આપણે આગળ ઉપર રૂષભદત્તનું પ્રકરણ લખતી વેળા ચર્ચીશુ.
ભૂમનું વૃત્તાંત પૂર
ભિન્નનગર રાન્દ લખાયા હૈાય ત્યાંના અક્ષરની અશુદ્ધતાને લીધે કે, અક્ષરના કાના અથવા વળાંકમાં ફેરફાર થઈ ગયા હોય તેને લીધે કે પછી લિપિશકેલના સંદિધણાને લીધે તે ભિન્નને બદલે મિન્ન વચાયું હરો. ? ) કેટલાક વિદ્વાનનું માનવું એમ થાય છે કે આ મિનનગરનું સ્થાન સિધુ નદીના મુખ આગળના દુખમાં છે.
