Page Text
________________
1.
I
ભારતવર્ષ ]. ની નામાવળી
૩૭. માની શકાય એવું છે કે પાર્શ્વનાથની પાંચે પાટ શ્રેણિક ઇ. સ. પૂ. ૫૮૦ માં મગધપતિ બન્ય સુધી, થનારા પુરૂષ, રાજા શિશુનાગની પાંચે પેઢી હતે. અને તેની પૂર્વના પાંચ રાજાને સમય ૨૨૫ વાળા પુરૂષો સાથે, સમકાલીનપણે વર્તતા હોઈ વર્ષ ગણતાં શિશુનાગ વંશને પ્રારંભ ઈ. સ. પૂ. શકે ખરા.
૮૦૫ માં થયો કહેવાય. હવે જે આપણે નીચેનાં હવે આ પાંચ પુરૂષોને બદલે આપણને ભાળ બે સૂત્ર ધ્યાનમાં રાખીને તેમને સમય ગોઠમળી છે ત્યાં સુધી તે, ઉપર જણાવ્યા છે તે ચાર વીશું તો જે કાંઈ છેવટ ઉપર આવીશ તે મોટે જ વ્યક્તિઓનાં નામ નજરે પડે છે. તે પાંચમો ભાગે સાચેજ રહેશે. અલબત, તેમાં બે વર્ષ પુરૂષ કોણ, અને તે કયારે થયો ગણવો ? જૈન આધુ-પાછું બનવા યોગ્ય તે રહેશેજ. તે બે ગ્રંથમાં સ્પષ્ટપણે જણાવાયું છે કે, રાજા શ્રેણિક સૂત્ર એમ છે કે, (૧) બે લાગલાગેટ રાજાઓને પિતાના પિતા પ્રસેનજિતના મરણ બાદ તુરતજ રાયકાળ ઘણે લાંબો વખત હોઈ ન શકે અને ગાદીએ બેઠો છે. જ્યારે આપણે ઉપર ટકેલા (૨) જેમ રાજાના નામનું સ્થાન ઉપર હોય, તેમ કેષ્ટકમાં, ચારમાંથી કોઈનું નામ પ્રસેનજિત તેને રાજયકાળ પણ વધારે હોય, કારણ કે આયુષ્ય દેખાતું જ નથી. પણ છેલ્લા ( એટલે ચોથાનું ) પણ વધારેજ હોય છે (જુઓ ઉપરનું ટી. ૮.) નામ ક્ષેમજિત છે. એટલે ઘણી વખતે, જેમ એક હવે જે ગ્રંથમાં આ રાજાઓનાં નામો અપાયાં બીજાનાં નામ, આગલા પાછલા પુરૂષોને અનુસ- છે તેમાં લગભગ સર્વે સહમત છે કે, બીજા રતાં ગોઠવાયાં હોવાને આપણને પરિચય છે, તેમ અને ચોથા રાજાને રાજયકાળ ૩૬ વર્ષનો છે. અત્રે પણ બનવા જોગ છે કે, રાજા ક્ષેમજિતની એટલે પછી આપણે જે કાંઈ કલ્પના કરવી રહે પછી રાજા પ્રસેનજિતજ પાંચમાં પુરૂષ તરીકે છે તે, પહેલા, ત્રીજા અને પાંચમાને સમય ઠરાઆવ્યા હશે. અને પછી તુરતજ પ્રસેનજિતના પુત્ર વવા પૂરતી જ અને કેશળપતિની વંશાવળી જે તરીકે રાજા શ્રેણિક, તે છઠ્ઠા પુરૂષ તરીકે ગાદી નજર પાસે રાખીશું તે, પ્રથમવાળાને ૬૦ વર્ષ, પતિ બન્યો હોય,
ત્રીજાને ૫૦ વર્ષ, અને પાંચમાને સવાબસમાંના આ પ્રમાણે પ્રથમના પાંચ રાજાઓનાં નામો બાકી ખુટતા ૪૩ વર્ષ અર્પણ કરવા પડશે. તે નકકી થઈ ગયાં. હવે તેમનાં રાજ્યનો સમય ગોઠ- પ્રમાણે કરવાથી નીચે પ્રમાણે તેમની વંશાવળી વીએ. આગળ ઉપર આપણે જોઈશું, કે રાજા ગોઠવી ગઈ ગણાશે.
દેવનું મહાસ્ય શું હતું અને છે, તે આ દૃષ્ટાંતથી જણાઈ આવે છે.
( ૯ ) ઈ. સ. પૂ. ૩૭૨ માં મૅયવંશની સ્થાખા: ઈ. સ. પૂ. ૪૭ર માં નંદવંશની સ્થાપ્ના (જુઓ પૃ. ૨૩૪ ઉષર ): અને શ્રેણિક વિગેરે પાંચ રાજને અમલ ૧૦૮ વર્ષ: ( જુઓ ૨૩૫ એટલે ૪૭૨+૧૨૮= ઇ. સ. પૂ. ૫૮૦ આવશે.
( ૧૦ ) ભા, પ્રા. રા. પુ. ૨ જું, પૃ. ૧૯ અને આગળમાં જે વર્ણન આપ્યું છે તેમાંથી નીચે પ્રમાણે
તારણ નીકળે છે–
(૧) શિશુનાગ ૪૦. (૨) શાકવણું (વાયુપુરાણમાં શક્ય છે. ).
(૩) ક્ષેમધર્મા (પાઠાંતરે, ક્ષેમવર્મા ક્ષેમકર્મા ૩૬: વાયુ અને બ્રહ્માંડ પુરાણમાં ૨૦ વર્ષ કહ્યાં છે).
(૪) ક્ષત્ર જ (ક્ષેત્રજ્ઞ ) ૩૬: (મસ્યામાં શ્રેમછતઃ ક્ષેમાય ૪૦: ક્ષેમવિત ૨૪ લખ્યું છે ).
( ૧૧ ) જુઓ પૃ. ૨૦૯. (૧૨) જુઓ પૃ. ૮૬ ઉપરની નામાવળ,
| SR No. | 032483 |
| Book Title | Prachin Bharat Varsh Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Tribhuvandas Laherchand Shah |
| Publisher | Shashikant and Co |
| Publication Year | 1935 |
| Total Pages | 524 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |