Page Text
________________
ભારતવર્ષ ] 1 રાજ
૧૯૩ હવે તેમના સમયને વિચાર કરીએ. તેમ થયું, એટલે સુરથને સમય પછી આપોઆપ શોભનરાયનો સમય મજકુર લેખક મહાશય, વીર ઇ. સ. પૂ. પ૩૭ થી (મ. પૂર્વ ૧૦) ઈ. સ. પૂ. સં. ૧૮ આપે છે અને કલિંગની સ્વતંત્રતાને ૫૦૯ (મ. સં. ૧૮ F૨૮વર્ષનોજ ગણ લોપ આપણે વીર સંવત ૩૫ માં ગણાવ્યો છે રહ્યો. આથી કરીને હવે ચેદિવંશની નામા( જુઓ પૃ. ૧૭૧ ) એટલે શોભનારાયનો રાજ્ય- વલી બરાબર ગોઠવાઈ રહી કહેવાશે. ભૂલ કાળ મ. સં. ( વીર સંવત ) ૧૮ થી ૩૫=૧૭ ન થાય માટે ફરીને તે આખીજ અત્રે વર્ષને ગણીએ તે ખોટું નહીં ગણાય. અને ઉતારીશું. ( ૧ ) સુલોચના કરકંડ: મહામેઘવાહન
ઈ. સ. પૂ. ૫૫૮ થી ૫૩૭-૨૧ વર્ષ (મ. પૂ. ૩૨ થી મ. પૂ. ૧૧). ( ૨ ) સુરથ (જમાઈ) ઈ. સ. પૂ. ૫૩૭–૨૦૯=૨૮ , (મ. પૂ. ૧૧ થી મ. સં. ૧૮) ( ૩ ) શોભનરાય (પુત્ર) ઈ. સ. પૂ. પ૦૯-૪૯૨=૧૭ , (મ. સં. ૧૮ થી ૩૫). Interregnum મગધપતિની આણમાં ૪૯૨-૪૭૫=૧૭, ( મ. સં. ૩૫ થી ૫ર )
અથવા વધારે સારું છે કે, આ સત્તર વર્ષ સુધી ચંડરાયનું રાજ્ય ચાલ્યું હતું એમ ગણવું. ( ૪ ) ક્ષેમરાજ
૪૭૫--૪૩૯=૩૬ ,, ( મ. સં. પર થી ૮૮ ) ( ૫ ) બુધરાજ ( ૬ ) ભિખુરાજ વિગેરે માટે જુઓ ચેદિવંશના વર્ણનમાં.
મહારાજા કરજંતુ પિતે તો ત્રિકલિંગાધિ- પિતાની ગાદી મગધની રાજગૃહીમાંથી ફેરવીને, પતિ હતા. અને તેથી તેની સત્તામાં, અંગ, અંગદેશની ચંપાપુરી નગરીમાં લાવ્યા હતા.
વંશ અને કલિંગ તે ત્રણે આ પ્રમાણે ક્યારે બની શકે કે, જે ચંપાપુરીવાળા એક બીજી દેશો હતા, એમ આપણે અંગદેશ મગધના કબજામાં હોય તે જ. એટલે પરિસ્થિતિ ઉપર પૃ. ૧૬૯ માં જણાવી પછી આપણે એમ અનુમાન કરવું રહે છે કે,
ગયા છીએ. હવે તે ત્રિકલિંગના ત્રણ દેશમાંથી, રાજા શ્રેણિકે એક અપુત્રિઓ મરણ પામવાથી, મગધપતિ રાજા કલિંગ કે પછી કલિંગ અને વંશ મળીને બે શ્રેણિકે, તે સર્વે મુલક પિતાના સામ્રાજ્યમાં દેશ, કરકંડુના જમાઈને સોંપ્યા હોય અને ભેળવી લીધો હતો એમ કહીએ તો પણ ચાલે; અંગદેશને તો પિતાના રાજયના અંગ તરીકે પણ વળી કેટલીક હકીકતના આધારે પૃ. ૧૮૦ ભેળવી લીધો હોય. આ કારણથી અંગમગધાને ઉપર આપણે એમ માનવું પડયું છે, કે તેની પ્રયોગ શરૂ થયો હતો. ગાદી ઉપર તે તેને જમાઈ આવ્યો છે. વળી તે વખતે ગણતંત્ર રાજ્યની પ્રથા પ્રવર્તતી બીજી બાજુ, આગળ ઉપર એમ જોઈશું કે, હોવાથી, કલિંગદેશનું રાજ્ય અર્ધસ્વતંત્ર જેવું બની રાજા અજાતશત્રુ જ્યારે મગધપતિ થયો ત્યારે, રહ્યું હશે. આ સ્થિતિ ઈ. સ. પૂ. પ૩૭ થી માંડીને,
આવતાં, મગધ સમ્રાટેની નબળાઈને લાભ લઈ, માથું ઉચકી, કલિંગની સ્વતંત્રતા જાહેર કકી દીધી હતી. આ પ્રમાણે ઇતિહાસ ગોઠવવું પડશે. આ
સ્થિતિ સાચી હતી કે, ૫. ૧૭૭ માં વર્ણવેલી સાચી હતી, તે શોધવાનું કામ હાલ તો વિદ્વાનેને સેંપી આગળ વધીશું.
| SR No. | 032483 |
| Book Title | Prachin Bharat Varsh Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Tribhuvandas Laherchand Shah |
| Publisher | Shashikant and Co |
| Publication Year | 1935 |
| Total Pages | 524 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |