________________
અપર્યાપ્તસૂક્ષ્મએકેન્દ્રિયાદિ-૧૩ જીવસ્થાનકમાં સાત કે આઠકર્મનું બંધસ્થાન હોય છે. તે જીવો જ્યારે આયુષ્યકર્મ બાંધતા હોય છે. ત્યારે આઠકર્મોનો બંધ હોય છે અને તે સિવાયના કાળમાં સાતકર્મોનો બંધ હોય છે પણ છે કે એક કર્મનો બંધ હોતો નથી. કારણકે અપર્યાપ્તસૂક્ષ્મએકેન્દ્રિયાદિ-૧૩ જીવસ્થાનકમાંથી પર્યાપ્ત-અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મએકેન્દ્રિય, પર્યાપ્તબાદરએકેન્દ્રિય, પર્યાપ્તબેઈન્દ્રિય, પર્યાપ્તતે ઈન્દ્રિય, પર્યાપ્તચઉરિન્દ્રિય, પર્યાપ્તઅસંજ્ઞીપંચેન્દ્રિય જીવસ્થાનકમાં ૧લું જ ગુણઠાણ હોય છે, બાકીના જીવસ્થાનકમાં ૧લું-રજ અને અપસંજ્ઞીને ૧/૨/ ૪ગુણસ્થાનક હોય છે પણ પમું વગેરે ગુણઠાણા હોતા નથી. તેથી છ કે એક કર્મનું બંધસ્થાન હોતું નથી.
પર્યાપ્તસંજ્ઞીજીવોને ત્રીજા વિના ૧ થી ૭ ગુણઠાણા સુધી જ્યારે આયુષ્યકર્મ બંધાતું હોય છે ત્યારે આઠે કર્મ બંધાય છે અને તે સિવાયના કાળમાં સાત કર્મ બંધાય છે. અને ત્રીજા, આઠમા અને નવમાગુણઠાણે આયુ વિના ૭ કર્મો જ બંધાય છે. દશમા ગુણઠાણે ૬ કર્મો બંધાય છે. અને ૧૧ થી ૧૩ ગુણઠાણા સુધી એક જ કર્મ બંધાય છે. એટલે પર્યાપ્ત સંજ્ઞીને આઠ, સાત, છ અને એક કુલ૪ બંધસ્થાન હોય છે.
-: જીવસ્થાનકમાં ઉદયસ્થાન :એકીસાથે ઉદયમાં રહેલા કર્મના સમુહને ઉદયસ્થાન કહે છે.
સર્વે સંસારીજીવને અનાદિકાળથી દશમા ગુણઠાણા સુધી આઠે કર્મનો ઉદય હોય છે. ૧૧મા અને ૧૨મા ગુણઠાણે મોહનીય વિના (૧૨) પર્યાપ્તનામકર્મના ઉદયવાળા કરણ-અપર્યાપ્તસૂક્ષ્મએકેન્દ્રિયાદિ-૭ અવસ્થાનકમાં આઠકર્મનો બંધ હોતો નથી. કારણકે તે જીવો લબ્ધિ-પર્યાપ્તા હોવાથી પર્યાપ્તાવસ્થામાં જ આયુષ્યકર્મને બાંધે છે. અપર્યાપ્તાવસ્થામાં આયુષ્ય બંધાતું નથી. એટલે પર્યાપ્ત નામકર્મના ઉદયવાળા કરણ-અપર્યાપ્તાને આઠકર્મનું બંધસ્થાન હોતું નથી.
હું પર છે
