________________
(૧)
-: જીવસ્થાનકમાં ગુણઠાણા :
જીવસ્થાનકમાં ગુણઠાણા :
बायरअसन्निविगले, अपजि पढमबिअसन्निअपज्जत्ते । अजयजुअ सन्निपज्जे, सव्वगुणा मिच्छ सेसेसु ॥३॥ बादरासंज्ञिविकलेऽपर्याप्ते प्रथमद्विकं संज्ञ्यपर्याप्ते । अयतयुतं संज्ञिपर्याप्ते, सर्वगुणामिथ्यात्वं शेषेषु ॥३॥
ગાથાર્થ :- અપર્યાપ્ત બાદરએકેન્દ્રિય, અપર્યાપ્ત અસંશીપંચેન્દ્રિય અને અપર્યાપ્ત વિકલેન્દ્રિયને પહેલું અને બીજું ગુણઠાણુ હોય છે. અપર્યાપ્ત સંક્ષીપંચેન્દ્રિયને પહેલું, બીજું અને ચોથું ગુણઠાણુ હોય છે. પર્યાપ્ત સંક્ષીપંચેન્દ્રિયને સર્વે ગુણઠાણા હોય છે અને બાકીના સર્વે જીવોને પહેલું એક જ ગુણઠાણુ હોય છે.
વિવેચનઃ- જે સંશીપંચેન્દ્રિયજીવ ઉપશમસમ્યક્ત્વ પ્રાપ્ત કર્યા પછી સાસ્વાદનગુણઠાણે આવીને, આયુષ્ય પૂર્ણ થઈ જવાથી મરણ પામે છે, તે જીવ સાસ્વાદનગુણઠાણુ લઇને પરભવમાં બાદરએકેન્દ્રિય, વિકલેન્દ્રિય, અસંજ્ઞીપંચેન્દ્રિય અને સંજ્ઞીમાં ઉત્પન્ન થઇ શકે છે. ત્યાં તેને શ૨ી૨૫ર્યાપ્તિ પૂર્ણ ન થાય ત્યાં સુધી [કાંઇક ન્યૂન છ આવલિકા સુધી] સાસ્વાદનગુણઠાણુ રહે છે ત્યારપછી તે જીવ અવશ્ય મિથ્યાત્વગુણઠાણે ચાલ્યો જાય છે. એટલે (૧) અપર્યાપ્ત બાદરએકેન્દ્રિય (૨) અપર્યાપ્ત બેઇન્દ્રિય (૩) અપર્યાપ્ત તેઇન્દ્રિય (૪) અપર્યાપ્ત ચઉરિન્દ્રિય (૫) અપર્યાપ્ત અસંજ્ઞીપંચેન્દ્રિય અને (૬) અપર્યાપ્તસંજ્ઞીપંચેન્દ્રિય જીવસ્થાનકમાં પહેલું અને બીજુ ગુણઠાણુ હોય છે અને જે જીવ પૂર્વભવમાંથી સમ્યક્ત્વ લઇને આવે છે. તે જીવ એકેન્દ્રિય, વિકલેન્દ્રિય કે અસંજ્ઞીમાં ઉત્પન્ન થતો નથી પણ સંશીપંચેન્દ્રિયમાં ઉત્પન્ન
૨૯
