________________
ઔપથમિકભાવ-૨ પ્રકારે છે. (૧) સમ્યકત્વ અને (૨) ચારિત્ર.
(૧) મિથ્યાત્વમોહનીયકર્મનો સંપૂર્ણ ઉપશમ થવાથી ગ્રન્થિભેદજન્ય ઉપશમ સમ્યકત્વ પ્રાપ્ત થાય છે અને દર્શનત્રિકનો સંપૂર્ણ ઉપશમ થવાથી શ્રેણીગત ઉપશમસમ્યકત્વ પ્રાપ્ત થાય છે. તે બન્ને ઔપથમિકભાવના સમ્યકત્વ કહેવાય છે.
(૨) ચારિત્રમોહનીય કર્મનો સંપૂર્ણ ઉપશમ થવાથી પથમિક યથાખ્યાત ચારિત્ર પ્રાપ્ત થાય છે. તે ઔપશમિકભાવનું ચારિત્ર કહેવાય. સાયિક અને ક્ષાયોપથમિકભાવના ભેદ - बीए केवलजुयलं, सम्मं दाणाइलद्धि पण चरणं । तइए सेसुवओगा, पण लद्धि सम्म विरइ दुगं ॥६५॥ द्वितीये केवलयुगलं, सम्यग् दानादिलब्धयः पञ्च चरणम् । तृतीये शेषोपयोगाः, पञ्च लब्धयः सम्यग् विरतिद्विकम् ॥६५॥
ગાથાર્થ - બીજા (ક્ષાયિક)ભાવના કેવલધિક, સમ્યકત્વ, દાનાદિ પાંચલબ્ધિ અને ચારિત્ર એ નવભેદ છે અને ત્રીજા (ક્ષાયોપથમિક) ભાવના કેવલદ્ધિકને છોડીને બાકીના દશ ઉપયોગ, દાનાદિ પાંચલબ્ધિ, સમ્યકત્વ અને વિરતિદ્ધિક એ ૧૮ ભેદ છે.
વિવેચન :- ક્ષાયિકભાવ- ૯ પ્રકારે છે. (૧) કેવલજ્ઞાનાવરણીયકર્મનો સંપૂર્ણ ક્ષય થવાથી કેવલજ્ઞાન પ્રાપ્ત થાય છે. (૨) કેવલદર્શનાવરણીયકર્મનો સંપૂર્ણ ક્ષય થવાથી કેવલદર્શન પ્રાપ્ત થાય છે. (૩) દાનાંતરાયકર્મનો સંપૂર્ણ ક્ષય થવાથી ક્ષાયિકદાનલબ્ધિ પ્રાપ્ત થાય છે. (૪) લાભાંતરાયકર્મનો સંપૂર્ણ ક્ષય થવાથી ક્ષાયિકલાભલબ્ધિ પ્રાપ્ત થાય છે.
ઉ૩૦૩ છે
