________________
असंज्ञिषु प्रथमद्विकं प्रथमत्रिलेश्यासु षट् च द्वयोः सप्त । प्रथमान्तिमद्विकायतान्यनाहारे मार्गणासु गुणाः ॥२३॥
ગાથાર્થ :- અસંશીમાં પહેલા બે ગુણઠાણા હોય છે. પહેલી ત્રણલેશ્યામાં છ ગુણસ્થાનક હોય છે. તેજો-પદ્મલેશ્યામાં સાતગુણઠાણા હોય છે અને અણાહારીમાર્ગણામાં પહેલા બે, છેલ્લા બે અને અવિરત-સમ્યગ્દષ્ટિગુણઠાણુ હોય છે.
વિવેચન :- જે સંશી જીવે અસંજ્ઞીતિર્યંચનું આયુષ્ય બાંધ્યું હોય, તે કાલાન્તરે ઉપશમસમ્યક્ત્વથી પડીને સાસ્વાદનગુણઠાણે આવ્યા પછી જો મરણ પામે, તો તે અસંશીતિર્યંચમાં ઉત્પન્ન થાય છે. ત્યાં તેને શ૨ી૨૫ર્યાપ્તિ પૂર્ણ થયા પહેલાં જ સાસ્વાદનગુણઠાણુ જતું રહેવાથી મિથ્યાત્વે આવી જાય છે. તેથી અસંશીમાર્ગણામાં પહેલું અને બીજું એ બે જ ગુણઠાણા હોય છે. બાકીના ગુણઠાણા ન હોય. કારણકે અસંજ્ઞીતિર્યંચો ભવસ્વભાવે જ ઉપશમસમ્યક્ત્વને પ્રાપ્ત કરી શકતા નથી. તેથી મિશ્રાદિ ગુણઠાણા ન હોય.
ગ્રન્થકાર ભગવંતે બંધસ્વામિત્વમાં ગાથાનં૦ ૨૪માં અશુભલેશ્યામાં ૧થી૪ ગુણઠાણા કહ્યાં છે અને અહીં અશુભલેશ્યામાં ૧થી૬ ગુણઠાણા કહ્યાં છે. તેનું કારણ વિવક્ષાભેદ જ છે. કારણકે અશુભલેશ્યામાં પહેલા ચાર જ ગુણસ્થાનક પ્રાપ્ત થઇ શકે છે. દેશવિરતિ વગેરે ગુણઠાણા પ્રાપ્ત થઈ શકતા નથી. એટલે ગુણસ્થાનકના પ્રાપ્તિકાળની (પ્રતિપદ્યમાનની) અપેક્ષાએ અશુભલેશ્યામાં ૧થી૪ ગુણઠાણા કહ્યાં છે અને અશુભલેશ્યાવાળા જીવને દેશવરતિ કે સર્વવિરતિ પ્રાપ્ત થઇ શકતી નથી. પણ દેશવિરતિ કે સર્વવરિત પ્રાપ્ત થયા પછી કાલાન્તરે વિશુદ્ધપરિણામ મંદ થવાથી અશુભલેશ્યા આવી જાય છે. તેથી પૂર્વે પ્રાપ્ત થયેલા (પૂર્વપ્રતિપત્ર) દેશવિરિત કે સર્વવિરતિ ગુણઠાણાની
૧૧૦
