________________
સર્જકતાએ આત્માની અમરતાનું ગાન પ્રગટ કર્યું છે. સાધનાની પગદંડી પર ચાલતા પરમતત્ત્વની અનુભૂતિ માટે જે કૃતિઓની રચના સહજભાવે થઇ તે ચિરંતન બની અમર બની ગઇ.
અશ્લીલ કલા કે સાહિત્ય ઇન્દ્રિયોને બહેકાવનારું કે નૈતિક અધઃપતન કરાવનાર છે. ધર્મ કે નીતિશાસ્ત્રોએ આવી કલા કે સાહિત્યનો નિષેધ કર્યો છે, કે જેના દર્શન, શ્રવણ કે વાંચનથી વિકાર અને દ્વેષભાવ વધે, હિંસા, ઝનૂન, વેરની વસુલાત, બળાત્કાર, છેતરપિંડી, ચોરી, લૂંટ જીવનમાં વિલાસિતા અને વ્યસનો વધે આવી સાહિત્ય કે કલા કૃતિઓ જીવનના મૂળભૂત સંસ્કારોનું ધોવાણ કરી નાખશે.
જ્યારે સત્ત્વશીલ કલા કે સાહિત્યથી તો જીવનસંસ્કારથી સભર બનશે, નીતિમત્તાનું ધોરણ ઊંચું આવશે અને માનવજીવન ઊર્ધ્વગામી બનશે રાષ્ટ્રભાવના અને કુટુંબ પ્રેમની રચના, કર્તવ્યભિમુખ કરાવનારી છે, તો પ્રકૃતિગાન જીવનનો નિદોર્ષ આનંદ છે. જે આત્મક્ષેયના અંતિમ ધ્યેય તરફ લઇ જશે.
સાહિત્યનો ઉદ્દેશ માત્ર ધર્મોપદેશ કે નીતિના પ્રસાર પ્રચારનો જ નથી પરંતુ સાહિત્યસર્જનનો મૂળ ઉદ્દેશ તો શુભતત્ત્વોના દર્શનનો જ હોવો જોઇએ. માટે જ સાહિત્યને જીવનનો અમૃતકુંભ કહ્યો છે.
પ્રેમ અને સ્નેહ કવિતાનું પ્રથમ પગથિયું છે, સર્જનને સાત્ત્વિકતાની એ ઊંચાઇએ પહોંચાડવાનું છે, જ્યાં સ્પંદનો પ્રેમની દિવાલોને અતિક્રમી વીતરાગભાવનું દર્શન કરે.
સાંપ્રત જીવનશૈલીમાં સંવેદના જ્યાં બૂઠ્ઠી થઇ ગઇ હોય, ત્યાં સત્ત્વશીલ સાહિત્ય ઊર્મિતંત્રને રણઝણતું કરી લાગણીને સંસ્પર્શ કરશે જેથી સંવેદનશીલતા જાગૃત થશે.
કવિતાસર્જનની પ્રાથમિક દશા કદાચ પ્રેમ અને વિરહની હોય. પ્રિયતમાના અંગલાલિત્યના વર્ણનથી શરૂ થતી કવિની યાત્રા પ્રભુના વિવિધરૂપ અને ગુણના વર્ણનમાં
૧૬૮
વિચારમંથન
