________________
અનાસક્તિના માર્ગે મુક્તિની યાત્રા આસક્તિ વિના જીવે તે સંસારમાં રહેવા છતાં સંન્યાસી છે.
પોતાના ભવ્ય મહેલમાં શ્રીકૃષ્ણને રાણીઓ, કેસરિયા લાડુ પીરસે છે, શ્રીકૃષ્ણ રાણીઓને કહ્યું કે નદીને સામે કિનારે દુર્વાસામુનિને આજે ત્રણ ઉપવાસનું પારણું છે. તેમને આ લાડુઓથી પારણું કરાવો. રાણીઓ કહે યમુનામાં બે કાંઠે પાણીથી પૂર ઉભરાયા છે. નદી પાર કરી સામે કિનારે શી રીતે પહોંચવું ? શ્રીકૃષ્ણ કહે, મા યમુનાને પ્રાર્થના કરી કહેજો કે કૃષ્ણ અખંડ બ્રહ્મચારી હોય તો અમને માર્ગ આપે. રાણીઓએ કૃષ્ણ કહ્યા પ્રમાણે પ્રાર્થના કરી અને માર્ગ મળી ગયો. મુનિને લાથી પારણું કરાવી અને પાછા ફરતા રાણીઓએ મુનિને પૂછયું કે યમુનામાં તો પૂરનાં પાણી છે અમે પાછા કેમ જઈ શકીશું ? મુનિ કહે મા યમુનાને પ્રાર્થના કરી કહેજો કે, ઋષિ દુર્વાસા અખંડ ઉપવાસી અને તપસ્વી હોય તો માર્ગ આપે. પ્રાર્થના કરતાં રાણીઓને નદીએ માર્ગ આપ્યો.
સોળહજાર રાણીઓ છતાં કઈ રીતે કૃષ્ણ અખંડ બ્રહ્મચારી ? કૃષ્ણને સ્ત્રીઓમાં આસક્તિ નથી. નિર્લેપભાવને કારણે કૃષ્ણ અનાસક્ત યોગી છે. મૈથુન સંજ્ઞા પર તેમણે વિજય મેળવ્યો છે.
કેસરીયા લાડુથી ઉપવાસનું પારણું કર્યું છતાં ઋષિ ઉપવાસી-તપસ્વી કેમ? ભોજનમાં તેને આસક્તિ નથી, આહાર સંજ્ઞા પર વિજય મેળવે તે આજીવન તપસ્વી.
આસક્તિ વિના જીવે તે સંસારમાં રહેવા છતાં સંન્યાસી છે.
આસક્તિ સંદર્ભે ગીતાના નિષ્કામ કર્મયોગના સિદ્ધાંતને સમજવો રસપ્રદ થઈ
પડશે.
ગીતાકાર યોગેશ્વર શ્રીકૃષ્ણ સમભાવપૂર્વક આસક્તિ રાખ્યા વિના કર્મ કરવાની વાત કહે છે. કર્મ કરવા માટે આપણે અધિકારી છીએ. પરંતુ તેમાંથી નિપજતા વિવિધ
વિચારમંથન
૧૩૩
