________________
(૧૯૦ ) એવાં નિરાશવચને શા માટે બેલે છે? તારાં વચને જે કઈ સાંભળશે તે કાચી હિંમતવાળાનાં છગર તૂટી જશે. તું તારો બનતા પ્રયત્ન કર?”
તે તે હું કરીશ ? અંદર ભાર વધારે છે તેથી લાચાર છું, તે છતાં હું ઉપાય કરીશ, મહેનત મારી છે. ભાગ્ય સર્વનાં છે. પછી તે જેવી દેવની મરજી.”
નાવિકના નિરાશભર્યા સમાચાર સાંભળી રત્નસાર વ્યવહારી દિલગીર થશે. તે તેફાન જેવાને વહાણના કિનારા તરફ આવ્યું. એના વદન ઉપર શેક-દિલગીરી હતી. એના પગ ભાંગી ગયા હતા. ચાલવાની શક્તિ મુલે એનામાં નહોતી, મંદમંદ ડગલાં ભરતે અનેક વિચાર કરતે તે વહાણને કાંઠે આવી સમુદ્રનું તેફાન જેવા લાગે. એક તરફ ખલાસીઓ વહાણને સ્થિર કરવા અનેક પ્રયત્ન કરી રહ્યા હતા, વહાણમાં રહેલા માણસે જીવવાની આશાએ કલ્પાંત કરતાં બહાવરા બની ગયાં હતાં. બીજી તરફ સમુદ્રનાં તેફાન તે વચ્ચે જતાં હતાં, દર પળે વહાણની સ્થિતિ ગંભીર બનતી હતી. વહાણવટી ઉપર એની જોખમદારી એથી વચ્ચે જતી હતી, આવી ભયંકર સ્થિતિ નિહાળી પિતે પશ્ચાત્તાપ કરવા લાગે. “મને ધિકાર છે કે આ સર્વેના મૃત્યુનું કારણ હું થ, જગમાં હું નિપુણ્ય અને નિભાગી છું. લેભી અને દ્રવ્યના લાલચુ પુરૂષેમાં મુખ્ય છું કે દ્રવ્યના લેભથી મેં ઘણું માણસોને વહાણમાં બેસાડ્યા. હવે શું થાય, આ
