________________
આદર્શ ગૃહસ્થાશ્રમ સમાજની જવાબદારી
આ સ્થળે વધુમાં વધુ જે કઈ જવાબદાર હોય તે તે સમાજ જ છે. સમાજજીવનને કરી રહેલાં આવાં ગુપ્ત પાપ પર “એમાં તે શું ?” એમ કહી સમાજ આંખમિંચામણાં કરી લે છે, અને કેટલીક વાર સમાજની જવાબદાર ગણાતી વ્યક્તિઓ છડેચોક થતા આવા ગુનાઓને મિષ્ટભોજન કે ધનની થેલીઓમાં લેભાઈ નિભાવી લે છે તથા કેટલીક વાર આવા વ્યક્તિગત દોષો પર ઢાંકપિછોડે કરી નાખે છે. એથી જ એ દોષ ધીમે ધીમે વધતા જાય છે. આ રીતે આવી બાબતમાં સ્વાભાવિક પણે જ તેઓ વિશેષ જવાબદાર બની રહે છે. - જ્યાં સુધી આવા બનાવો કવચિત જ બને છે, ત્યાં સુધી તે કાર્ય કરનાર માબાપોને સમાજ તરફથી સંક્ષોભ રહ્યા કરે છે. પરંતુ જેમ જેમ તેવી સંખ્યા વધતી જાય છે તેમ તેમ વિઝાના કીડાની માફક તે એટલા તે ટેવાઈ જાય છે કે પછી તેને આ ઘાતકી પ્રથા ત્યાગવાનું મન થતું નથી. અને તેનું ઉદાહરણ આપણે આજે ઘણી સમાજમાં પ્રત્યક્ષ જોઈ શકીએ છીએ. તેવી ઘાતકી રૂઢિનાં મૂળ એટલાં તે ઊંડાં પેસી ગયાં હોય છે કે શાણાં અને વિચારક ગણાતાં લેકે પણ તે બુરી પ્રથાથી છૂટી શકતાં નથી.
વાસ્તવિક રીતે તે કન્યાને દાન તરીકે આપવી એ જ માબાપની ફરજ છે. શાસ્ત્રવિહિત કન્યાદાન શબ્દ પિતે જ તે સૂચિત કરે છે. ઘણું સમાજમાં આ રીતિ આજે પણ પ્રચલિત છે, તેઓ કન્યાનું ધન લેતા નથી એટલું જ નહિ, સમયે સમયે તેને સહાય કરવાનું પણ ચૂકતા નથી. પારસી અને એવી જાતમાં તો પુત્રની માફક જ પુત્રોને પણ મિલકત સમાન રીતે વહેંચી આપવાની રીતિ છે. સ્ત્રી જાતિ અને પુરુષજાતિ વચ્ચેની સમાનતાનું આ એક દૃષ્ટાંત છે. કન્યાને મૃત્યુ સુધી અથવા ત્યાર પછી પણ એ કુટુંબ પ્રત્યે પોતાની ફરજ સમજીને કંઈક ને કંઈક આપતા રહેવું એવું ધર્મનું અંગ છે.
