________________
સંતતિ પ્રત્યે માબાપનું કર્તવ્ય
શિક્ષકેના હાથ તળે ગયા પછી પણ માબાપો દેખરેખ રાખવાની ફરજથી તો કદી છૂટી શકતાં જ નથી. પરંતુ શિક્ષણને બજે તેમના પરથી શિક્ષક દ્વારા આ રીતે ઊતરી જાય છે. શિક્ષકેનું કર્તવ્ય
શિક્ષક એટલે પંતુજી નહિ, ભાડૂતી માણસ નહિ, પણ આખા રાષ્ટ્રના નાગરિકોને એ નિર્માતા પિતા છે. વિદ્યાર્થી પ્રત્યેનો તેને પ્રેમ અને સહિષ્ણુતા માતા જેવાં ઉદાર હોવાં ઘટે.
' શિક્ષકે પિતાના આ કર્તવ્યથી ચૂક્યા છે ત્યારથી તેઓ પંતુજી બની ગયા છે. પ્રથમના વખતમાં વિદ્યા આપવાનું કાર્ય પ્રાયઃ ત્યાગી વર્ગ જ કરતો હતો, અને તેથી ગુરુપદનું ગૌરવ તથા સન્માન હતું.
આજે શિક્ષકેનું સ્થાન વિદ્યાથીઓનાં હૃદયમાં નથી. કારણ સ્પષ્ટ છે. શિક્ષકની દષ્ટિ મુખ્યપણે પૈસા તરફ વળી ગઈ છે. તેઓ પિતાનું પદ અને મહત્તા ચૂક્યા છે. સમાજ પણ એ જ મને ભોગ બને છે. બાળકના સંસ્કાર કરતાં પૈસા એને વધુ આકર્ષે છે. એટલે શિક્ષણ આજે નિખ્ખાણ બની ગયું છે. અને જેને બીજે ક્યાંય પત્તો નથી ખાતો એવી જ લેક શિક્ષકો બને છે. હવે, સમાજે સારા શિક્ષકો મેળવવા હોય તે તેમને પ્રતિષ્ઠા અને પોષણ આપવા જોઈએ. શિક્ષકની પસંદગી શિક્ષણની સાથે સાથે ચારિત્રની *રીતે કરવી જોઈએ. આ કામ સરકાર ન કરી શકે એટલે શિક્ષણની સંસ્થા મોટા ભાગે પ્રજાના હાથમાં હેવી જોઈએ.
આવી કેળવણમાં કેવળ અક્ષરજ્ઞાનને જ સમાવેશ થતો નથી; બલકે જીવનોપયોગી કળાઓ ઉપરાંત શરીરશાસ્ત્ર અને માનસશાસ્ત્રનો પણ તેમાં સમાવેશ થાય છે. આવું શિક્ષણ આપવામાં પિપટિયું શાળાજ્ઞાન જ માત્ર કાર્ય આપી શક્યું નથી. પણ શિક્ષકમાં પરિપકવ
