________________
<
એવીએવી અનેક બાબતોમાં પ્રાયઃ ત્યાંનું અનુકરણ દેખાઈ આવે છે. જ્યારે ખીજા વર્ગ'માં જૂનું તે જ સાનું” એ માન્યતા રૂઢ થયેલી દેખાય છે. વાવાવાચં પ્રમાń એ એમનું જીવનસૂત્ર છે. સમય, લોકમાનસ, સંચાગા વગેરેનું નિરીક્ષણ કરી તે કશું પરિવતન કરવા ઇચ્છતા નથી. આ રીતે પહેલામાં અર્વાચીન અંશા અને ખીજામાં પ્રાચીન અંશો બહુ ભાગે નજરે પડે છે.
આ છે વના વિચારદ્ર&નું ક્ષેત્ર હવે માત્ર ધરજ નથી રહ્યું. તેનું ક્ષેત્ર સમાજ, રાષ્ટ્ર અને ધ`સંસ્થા સુધી વિસ્તરી ગયું છે, તેનાં મૂળ પણ ઊંડાંઊંડાં નંખાઈ ગયાં હોય એમ પણુ જણાય છે. આ સમરાંગણે ચડેલા એક પક્ષ સમાજબંધારણ ઉખેડવાના પ્રયત્ન કરે છે; અને મીજો જર્જરિત ખેાખાંને થૂંકના સાંધાથી કાયમ ટકાવવાને
પ્રયત્ન કરે છે.
હવે ગૃહસ્થનાં વ્યાવહારિક જીવન પર દૃષ્ટિપાત કરીએ. બીજું ચિત્ર
આ સામે ઊગતા યુવાન ખેડા છે. તેનું વદન ઉલ્લાસ અને સ્મિતથી ઝળકી રહ્યું છે; ભવ્ય કલ્પનાએ તેના મસ્તિષ્કમાં ઘડાઈ રહી છે; ક્રાન્તિના મેળા, ઉત્સાહને તરવરાટ ને સ્નેહની ઊર્મિની જીવત મૂર્તિ સમા એ દેખાય છે. તે દામ્પત્યજીવનનાં મધુર સ્વપ્નાં સેવે છે; સમાજસુધારના સિદ્ધાન્તા પર તેનું માનસમથન ચાલે છે; રાષ્ટ્રસ્વાતંત્ર્યની ભાવનામાં તે મહાલે છે.
ફરીથી જુઓ—તે જ યુવાન ગૃહસ્થાશ્રમમાં પગરણ માંડે છે. થોડા જ સમય પછી તેના યૌવનની ચમક હરાઈ ગયેલી જણાય છે. નિરાશાની અંધારકેાટડીમાં, પ્રકાશ અને પવન વિના, તેને પ્રાણ ગુંગળાતા દેખાય છે. બેકારી અને કુટુ બકલેશથી તેનું ભેજું શક્તિહીન થતું સ્પષ્ટ દેખાય છે. પત્ની અને પતિ વચ્ચેના જટિલ ઝધડાની ઝાળમાં તેના સુખદ ગૃહસ્થાશ્રમનું સાણલું ભસ્મીભૂત થતું જાય છે.
