________________
આર્થિક પ્રવૃત્તિ
૨૧૭ કારણ કે તે સમાજની જરૂરિયાતો વ્યવસ્થિત રીતે વહેંચી શકાય
એટલા માટે નહિ પણ પિતાનો નફો વધે એ સામે જોઈને જ 'કામ કરે છે.
(૪) આપણે મૂડીને ત્રીજો નંબર આપ્યો છે તેનો અર્થ એ હલકી વસ્તુ છે એમ નથી. આજે પૈસા જ મૂડી ગણાય છે. એ ભ્રમ દૂર કરવાની જરૂર છે. વાસ્તવમાં મનુષ્યની બુદ્ધિ, શક્તિ, જમીન, ઉત્પાદનનાં સાધન વગેરે મૂડી જ છે. સદાચાર પણ સાંસ્કૃતિક ઉન્નતિની દષ્ટિએ સમાજની મૂડી જ છે. જે સમાજની આ–સાંસ્કારિક–નૈતિક મૂડી જેટલી સધ્ધર હશે તેટલો જ સમાજ તેજસ્વી અને પ્રગતિશીલ હશે.
આમ, ઉત્પાદન, વિનિમય, કલા, સાહિત્ય, શોધખોળ, શિક્ષણ એ સમાજજીવનનાં ઉપયોગી અંગે છે. માણસ જે સાચું હિત દૃષ્ટિ સામે રાખી આ બધામાંથી ગમે તે ધંધો કરે, તો તે બધાને પૂરતો અલ અને સરખી પ્રતિષ્ઠા મળવાં જોઈએ. - આ દૃષ્ટિએ વ્યસનપષક ધંધાઓ-હોટલ, દારૂ, અફીણની દુકાને, જુગાર અને સટ્ટાના અડ્ડા બાદ થવા જોઈએ. સમાજના વિલાસપષક ધંધાઓ–તંદુરસ્તીને નુકસાન પહોંચાડનારાં ખોટાં ઉત્પાદન (મહાયંત્ર) આઈસ્ક્રીમ વગેરે ઠંડાં પીણાં, પફ પાવડર વગેરે ખોટી ફેશને, વિકારપષક ચિત્રો, નાટક, સંગીતના જલસા બંધ થવા જોઈએ. અને અનુત્પાદક ધંધા-સટ્ટો, દલાલી, વ્યાજવટું, જમીનદારી વગેરે તે સૌથી પ્રથમ ત્યાજ્ય ગણવાં જોઈએ.
આ પરથી બ્રિટિશ અમલમાં છડેચોક વધેલાં દૂષણો–જેવાં કે દારૂપીઠાં, નરકાગાર સમાં વેશ્યાગ્રહે, ઘોડદેડની શરતો, સટ્ટાઓ, ઉપયોગી પશુ કાપનારાં કસાઈખાનાં, શિકારબાજીઓ આપોઆપ નાબૂદ થઈ જ જવાનાં.
હવે આર્થિક પ્રવૃત્તિને લગતાં બીજા કેટલાક પ્રશ્નો વિચારીએ
આજની સમાજવ્યવસ્થાને મોટામાં મોટે રોગ હોય તો તે બેકારીને છે. એનાં મુખ્ય કારણમાં યંત્રવાદ અને આજની મૂડીવાદી
