________________
૧૭૩
સામાન્ય કર્તવ્ય
આવા પત્રકાર બનવા માટે પત્રનું ધ્યેય આવું હોવું ઘટે (૧) પત્ર કેઈ પણ સમાજ, કેમ કે સંપ્રદાયનું ન હોવું જોઈએ. (૨) પત્રકાર સ્વાવલંબી, નિડર, ઉત્સાહી, ધીર અને વિવેકી હો જોઈએ. (૩) પત્રમાં પિતાના કે અન્ય લેખકોના જે કઈ વિચારોને સ્થાન મળે તે વિચારે પીઢ, ઉદાર, સ્પષ્ટ અને કાર્યકારી લેવા જોઈએ.
આજે હિંદનું પત્રકારિત્વ સંતોષપ્રદ નથી, એટલે કાં તો પ્રજા એવી તૈયાર થાય કે નામધારી પત્રકારને ખસી જવું પડે અને કાં તો સુધરે, અથવા પત્રકાર ઉપર કડક કાળજી રાખનાર નિયામક કમિટી હોય. કવિ કેવા હોય?
કવિ કેવળ કલ્પનાક્ષેત્રમાં ઊડનારાં જ કાવ્યો ન રચે. તેના કાવ્યને શબ્દેશબ્દ લોકમાનસને અનુસરતાં અને ઉદ્દબોધતાં અસરકારક અદિલિન હોય. કવિ જનતાને રસમાં તરબોળ કરી કેઈ ઊંડા. આદર્શમાં પ્રેરી જનાર હોવો જોઈએ. લેખક કેવા હોય?
લેખક નિસ્વાર્થી, વિચારક અને લક્ષ્યવાન હોવા જોઈએ. તેનું લખાણુ ઉત્તેજનવાળું, છાલકું કે નીરસ ન હોય, પણ ભાવનાવાહી અને આદર્શ હેય. સાહિત્ય એવી સીધી અને સરળ ભાષામાં હોવું જોઈએ કે જે સામાન્ય અભ્યાસીને પણ સુલભ થાય અને તેની કિંમત પણ એવી હળવી હેવી જોઈએ કે સૌ કોઈ ખરીદી શકે. ઉપદેશ
ઉપદેશકો પોતે ચારિત્રશીલ અને જ્ઞાનવાન હોવા જોઈએ. જે વિષયનું તેણે વ્યાખ્યાન આપવાનું હોય તે વિષયનું તેને વિશાળ વાચન અને ઊંડું ચિંતન લેવું ઘટે. અને તેને ઉપદેશ પણ આખા લેકસમુદાયને ઉપયોગી, આશ્વાસનદાયક અને પ્રેરક હે જોઈએ.
