________________
૧૬૮
આદર્શ ગૃહસ્થાશ્રમ ણની પ્રજા જ બ્રાહ્મણ ગણાય, પછી ભલે તેનાં કર્મો બ્રાહ્મણત્વથી છેક જ વિરુદ્ધ જતાં હેય. આમ આ જાતિવાદ ઉત્પન્ન કર્યો.
જાતિવાદની ઉત્પત્તિના ઈતિહાસે આ રીતે કેવળ બ્રાહ્મણો પર જ નહિ બલકે દરેક વર્ણ પર કારમી અસર કરી નાંખી છે. ત્યારથી જ ઉચ્ચનીચના ભેદને પ્રારંભ થયો છે. ગુણકર્મને બદલે સત્તાવાદનું જેર વ્યાપ્યું, અને આજે તો એકેએક વર્ણના અનેક સમાજ અને જાતિઉપજાતિઓના સેંકડો ટુકડાઓ પરસ્પર લડતા ઝઘડતા આપણી સામે પ્રત્યક્ષ નજરે ચડે છે. જાતિવાદનો ઉકેલ
આજે જ્યારે દરેક વર્ણ પોતપોતાનાં કર્તવ્યને ભૂલી ગયા છે તે સમયે વર્ણવ્યવસ્થાને પુનરુદ્ધાર કેવી રીતે થઈ શકે તે કોયડો ખૂબ જ કઠિન છે. તેને ઉકેલવાને માત્ર એક જ માર્ગ છે કે જન્મગત વર્ણવ્યવસ્થા માનવાની રૂઢિ તદ્દન નાબૂદ થવી જોઈએ. ગમે તે કુળ કે ગમે તે જાતિમાં જન્મ્યો હોવા છતાં જે તેનામાં બ્રાહ્મણના ગુણ હોય અને તે વૃત્તિથી તે જીવતો હોય તો તે બ્રાહ્મણ જ ગણુંવો જોઈએ. સારાંશ કે આ રીતે ગુણકર્મ પર વિશિષ્ટતા અપાય તો જાતિવાદનો મદ કે જે આજે રાષ્ટ્રોન્નતિ અને ધાર્મિક ઉન્નતિ બંનેમાં બાધાકર થઈ પડયો છે તેનો અંત આવી રહે, એટલું જ નહિ બલકે સામાજિક ઉન્નતિમાં પણ મોટો લાભ પહેચે. દેશની આઝાદી આવ્યા પછી તો આની ખાસ જ જરૂર છે. બ્રાહ્મણની વર્તમાન હાલત
આજે સેંકડે કે હજારે નહિ બલકે લાખો બ્રાહ્મણ સવિદ્યાને અભાવે તીર્થ જેવા પવિત્ર અને ધાર્મિક સ્થળામાં રહી પિતાની આજીવિકાઅર્થે કેટલીકવાર ધર્મનિષિદ્ધ કાર્યો પણ કરતાં નજરે પડે છે. એને પરિણામે પવિત્ર તીર્થ અભડાય છે અને ધાર્મિક્તાને નામે ધતિંગ પોષાય છે. બીજી બાજુ એવાં કેક ગામડાં છે કે જ્યાં
