Page Text
________________
૫૦ : સમન્વયી સાહિત્યકાર
બીજી ક્ષણે વિચાર આવ્યો કે આ બધાની મજાદરમાં એક દિવસે લેખક-મિલનનો ચારેક પાછળ શ્રી શંભુભાઈ શ્રી ગોવિંદભાઈ, શ્રી બાલા, કલાકનો સમારંભ હતા, ત્યારે સહુ લેખકોએ પિતાનો ભાઈ–મનુભાઈનું પીઠબળ છે એટલે આ વાતમાં હું પરિચય આપવાનો હતો. તે સમયની એક વાત એકલે તે નથી પડી ગયો, તેની હૂંફ મળી ગઈ! યાદ આવે છે. મને તે જરાક શિષ્ટાચાર ખાતર વાત કરી હશે શ્રી તીન્દ્રભાઈ એ પોતાની લાક્ષણિક રમૂજી
બાપુ બહારગામથી આવ્યા ત્યારે સહુ મિત્રો શૈલીમાં કહેલું : “ અર્ધનારીશ્વર સ્વરૂપની જેમ એમને મળવા આવેલા. બાપુને થોડીઘણી આ બાલાભાઈ નામમાં “ બાળા” અને “ભાઈ”ને વાતની ગંધ પણ આવી ગયેલી. એટલે એમણે તો એવો સમન્વય સધાય કે એમણે પોતાનું બીજું પિતાની લાક્ષણિક ઢબે હસીને ઉત્તર આપેલ : નામ પસંદ કર્યું તેમાં પણ આ વાતનો પૂરેપૂરો
“હવે ભાઈ! રહેવા દ્યો ને ! તમે તો તમારી ખ્યાલ રાખ્યો છે. એક ડગલું આગળ વધીને રખેને જોડે દક્ષિણને ભેળવીને ઘર કુટયે ઘર જાય એવો પિતાની પત્નીને ખોટું ન લાગે માટે એમણે ધારણ ઘાટ ઘડ્યો છે ! તમે તે વાત એટલી બધી કરેલ તખલ્લુસ–“ જયભિખુ”માં એમનાં પત્ની આગળ વધારી દીધી છે કે હવે આટલી બધી તમારી જયાબહેન અને પિતાનું નાનપણનું નામ છે જેમાં ઉત્સાહથી થયેલી તૈયારીને જાણે હું થંભાવી દઉ કરીને જયભિખુ બની ગયા !” એવો મને નગુણો-લાગણીશૂન્ય ધારે છે કે શું ?” સહુ શ્રેતાજનો પેટ પકડીને હસી પડ્યા !
પછી આખો સમારંભ ઘણી જ સુંદર રીતે આ વાત યાદ કરું છું ત્યારે મને શ્રી બાલાઉજવાયેલો.
ભાઈના સાહિત્યમાં શીલ, સંદર્ય અને માંગલ્યને એક સારા લેખક તરીકે શ્રી બાલાભાઈ સહુના ગુણ જણાય છે, તેવા પોતા
ગુણ જણાય છે, તેથી પિતાના નામ પ્રમાણે શ્રી પરિચિત તો છે જ. શ્રી બાલાભાઈ મુદ્રણકલાના બાલાભાઈને જીવન–સમન્વયી સાહિત્યકાર કહીએ એક અચ્છા નિષ્ણાત છે, મુદ્રણકળાની પાછળ કળા- તી ય દષ્ટિના ચક્કસ હિમાયતી છે તે વાત પણ જાણવા આજનો સાહિત્યકાર, જીવનને ત્રિભેટે ઊભેલે, જેવી છે. આવી કલાદષ્ટિ, શ્રી બાલાભાઈને શ્રી કનું એક જાતની દિધા અનુભવી રહ્યો છે. એવી પલટાયેલી દેસાઈ તથા શ્રી ચન્દ્ર જેવા મિત્રોના સતત સહવાસથી પરિસ્થિતિમાં શ્રી બાલાભાઈ જેવાનું સાહિત્ય જે મળેલી હોવી જોઈએ.
ચક્કસ ધ્યેયને વરેલું છે એ જીવનનાં સનાતન મૂલ્યો એક વખત, બાપુ સાથે ભક્તકવિ દુલાભાઈ કાગે જે કઈ કાળે અને સમયે બદલાતાં નથી તેને મજાદરને આંગણે ગોઠવેલ સાહિત્ય-સમારોહમાં સ્થાપિત કરવામાં અગત્યનું પ્રદાન કરી રહેલ છે. જવાનું થયેલું. ત્યાં જવા માટે બાપુને “હા” પડા- આજે એમની ષષ્ટિપૂર્તિ સમયે, એમને પોતાને વવામાં પણ શ્રી બાલાભાઈએ આગળ પડતો ભાગ આંખનું નવું તેજ પ્રાપ્ત થયું છે, તે સમયે એમ ભવેલો બાપુ તો લખવાની ધૂણી ધખાવીને બેઠા કહેવું ઉચિત થઈ પડશે કે આજના જીવનની અફાટ હોય તેમાંથી તેમને ચલાયમાન કરવા એ ઘણું દોડને સમયે, પોતે જે જીવનનિષ્ઠા–જીવનધ્યેયને મુશ્કેલ કામ ! તે સમયે શ્રી બાલાભાઈએ અજમા- વરેલા છે તે દિશામાં નવું સર્જન કરીને વધુ ઉજજવળ વેલી કુનેહ ધાર્યું કામ કરી શકેલી. આ એમની સાહિત્ય પ્રગટાવે. કનેહનો એક વિશેષ પરિચય ગણાવી શકાય.
| SR No. | 032365 |
| Book Title | Jaybhikkhu Smruti Granth |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dhirubhai Thakar, Kumarpal Desai and Others |
| Publisher | Jaybhikkhu Sahitya Trust Prakashan |
| Publication Year | 1970 |
| Total Pages | 212 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Smruti_Granth |
| File Size | 8 MB |