________________
આમ ૧૯૫૪માં દસ-દસ વર્ષની મહેનત કર્યા બાદ પોતે શું મેળવ્યું ? એનો વિચાર કરતાં ઉત્તમભાઈને લાગ્યું કે આ તો દળીદળીને ઢાંકણીમાં ઉઘરાવ્યું. વળી લાંબી થકવનારી મુસાફરીઓને કારણે બીમારીઓ આવતાં મોટી કિંમત ચૂકવવી પડી. કચ્છ અને સૌરાષ્ટ્રનાં કેટલાંક ગામોમાં તો સારી લૉજ મળે નહીં, આથી પાચનની તકલીફમાં તીખા, હલકા પ્રકારના ભોજને ઉમેરો કર્યો. વળી મનમાં એવો વિચાર જાગતો કે હજી ત્રણ-ચાર વર્ષ તકલીફ ભોગવીને પણ થોડી મુસાફરી કરી લઉં. થોડી બચત કરી નાખ્યું. પછી આ મુસાફરીને તો સદાને માટે તિલાંજલી આપવી જ છે.
ઉત્તમભાઈની કામગીરી સતત પ્રશંસાપાત્ર બનતી રહી, તેમ છતાં એમને મનોમન લાગતું કે સેલ્સમેનશીપ એ જ મારી કાર્યશક્તિનું પૂર્ણવિરામ નથી. સ્વાથ્યની દૃષ્ટિએ વિચારતાં પણ એમ થતું કે રખડપટ્ટીને બદલે ટેબલ પર બેસીને સંચાલન કરવાનું હોય તો વધુ અનુકૂળ આવે. પાચનની મુશ્કેલી, આંતરડાની નબળાઈ અને સંગ્રહણીની તકલીફ એટલી બધી વધી ગઈ કે ધીરે ધીરે શરીરમાં બેચેની, સુસ્તી અને થાક હોય તેમ લાગ્યા કરતું.
એક બાજુ મનમાં સ્વતંત્ર વ્યવસાય કરીને ઉદ્યોગપતિ બનવાના સ્વપ્નાંઓ તરવરતાં હતાં તો બીજી બાજુ જીવનની આકરી મહેનતના પરિણામે કથળેલું શરીર આરામ ચાહતું હતું. ૧૯૪૫માં એમના મનમાં અવારનવાર અમેરિકા જવાનો ખ્યાલ પણ આવી જતો હતો. છેક ૧૯૪૭માં પાંચ હજાર રૂપિયા મેળવીને અમેરિકાનો પ્રવાસ ખેડવાનું નક્કી કર્યું હતું, પરંતુ ઉપરાઉપરી ખર્ચા આવતા ગયા અને તેને પરિણામે અમેરિકા જવાનું શક્ય બન્યું નહીં. તેઓ જાણતા હતા કે જો અત્યારે અમેરિકા નહીં જાય તો વેપાર-ઉદ્યોગ માટે તેઓ ક્યારેય પણ અમેરિકા જઈ શકશે નહીં. પણ કરે શું ? જાણકારી અને લાચારી સામસામે હતી.
સંસારના સમુદ્રમાં જીવનનૈયા ઊછળતાં મોજાંઓથી આમતેમ ફંગોળાતી હતી પણ હજી ક્યાંય દૂર દીવાદાંડી દેખાતી નહોતી કે નજીક કોઈ કિનારો નજરે પડતો નહોતો.
4 5
