________________
ઑફિસર બની ગયા હોત અને નિરાંતે ખુરશીમાં બેઠા બેઠા ટેબલ પર કામ કરીને આરામની જિંદગી વ્યતીત કરી હોત ! શું એ જિંદગી સારી કે આ યાતના, સંઘર્ષ અને મથામણભરી મહત્ત્વાકાંક્ષી જિંદગી સારી ?
જો સરકારી નોકરી સ્વીકારી હોત તો આટલી બધી મુસાફરી આવી ન હોત, પેટનું દર્દ વકર્યું ન હોત, અને સુસ્તી અને બેચેનીને દૂર કરવા માટે એમ્ફટેમિન લેવાની જરૂર ન પડી હોત. જીવનની કેટલીય યાતનાની બાદબાકી થઈ ગઈ હોત. ભૂતકાળ તરફનો દૃષ્ટિપાત આવા ભાવ એમના ચિત્તમાં આવતા હતા.
“એકલ દેતા દાન જે, એકલ ઝૂઝતા જંગ,
એકલ જગનિંદા સહે, એ મરદોને રંગ !” ક્યારેક ઉત્તમભાઈ આખાય વિશ્વથી એકલા પડીને આત્મચિંતન કરતા પણ જોવા મળતા હતા. આત્મચિંતન અને આત્મ-અભિવ્યક્તિ એ બે આમેય એમના જીવનની વિશેષતા રહ્યાં હતાં. એમને જ્યારે ભારત સરકારના નાણામંત્રી શ્રી ચિદમ્બરમ્, મુખ્યમંત્રી શ્રી શંકરસિંહ વાઘેલા અને અન્ય મહાનુભાવોની ઉપસ્થિતિમાં “બિઝનેસમેન ઑફ ધ ઇયર”નો ખિતાબ મળ્યો ત્યારે એમણે પોતાના પ્રારંભના મુશ્કેલીના દિવસોમાં એમનાં પત્ની શારદાબહેને આપેલા મજબૂત સાથનો અને શ્રી કસ્તુરભાઈ લાલભાઈ, શ્રી અમૃતલાલ હરગોવિંદદાસ
અને મહાન વિજ્ઞાની વિક્રમ સારાભાઈ પાસેથી પોતાને મળેલી પ્રેરણાનો નિખાલસપણે સ્વીકાર કર્યો હતો. એ જ ઉત્તમ પરંપરાનું એમણે શ્રી શ્રેણિકભાઈ કસ્તુરભાઈ અને કરસનભાઈ પટેલમાં અનુસંધાન જોવાનો આનંદ વ્યક્ત કર્યો હતો.
217
