________________
૭૨
શ્રી દેવચંદ્રજી કૃત ચોવીશી ભાગ : ૨ જેમ પ્તિ-નાતિ ઉપર આ સપ્તભંગી સમજાવી. તેવી જ રીતે નિત્ય-અનિત્ય ઉપર, ભિન્ન-અભિન્ન ઉપર, એમ સર્વત્ર સપ્તભંગી જાણવી. આ જ રીતે જ્ઞાન-દર્શન, ચારિત્રાદિ ગુણોની પણ સપ્તભંગી થાય છે.
જ્ઞાન તે વસ્તુ સ્વરૂપને જણાવવા રૂપે એટલે જ્ઞાયકભાવે પરિચ્છેદકસ્વરૂપે આત્મામાં અતિ સ્વરૂપે છે. શ્રદ્ધા કરવી. સારું આચરણ કરવું. ઈત્યાદિ દર્શનપર્યાય રૂપે અને ચારિત્રપર્યાય રૂપે એમ આત્માના જ ઈતર પર્યાય રૂપે તે નાસ્તિ છે તથા પુદ્ગલાસ્તિકાયાદિ અન્ય દ્રવ્યોના ગુણરૂપે પરપર્યાયપણે પણ નાપ્તિ સ્વરૂપ છે આમ ભિન્ન ભિન્ન વિવક્ષાથી અનંતી સપ્તભંગીઓ થાય છે.
કોઈ પણ વિરોધી બે ધર્મને આશ્રયી સપ્તભંગી થાય. આવી સપ્તભંગીઓ અનંતી થાય છે. પરંતુ અનંતભંગી થતી નથી. આવા પ્રકારની સ્યાદ્વાદ યુક્ત દ્રવ્યની પરિણતિ છે.
હે પરમાત્મા ! તમે પ્રત્યજ્ઞ જ્ઞાન વડે આ સર્વ સ્વરૂપ દેખો છો. પ્રત્યક્ષ દેખીને પછી ઉપદેશ આપો છો. આવી અભૂત ચમત્કાર સર્જી તેવી તમારી અમૃતતુલ્ય મધુરી વાણી છે.
આ રીતે આપશ્રીમાં અનંતી શુદ્ધતા, અનંતી જ્ઞાનદશા, અનંતી દર્શનદશા વિગેરે અમાપ ગુણો ભરેલા છે. વર્ણન કરતાં વર્ણવી ન શકાય તેટલા ગુણો છે. || ૮ ||
મતિ સવભાવ તે આપણો રે, રૂચિ વૈરાગ્ય સમેત ! પ્રભુ સન્મુખ વંદન કરી રે, માગીશ આતમ હેતો રે II કુંથ જિનેસરૂ, નિર્મળ તુજ મુખ વાણી રે ! ૯ II. ગાથાર્થ - મારામાં જ અનંતજ્ઞાનાદિ ગુણોનો અતિ સ્વભાવ
