________________
(૪)
(100 COUUUUUUUળાઇ (Miણs dow disco Doળo
,
so on so as told to us to sળ, વળાકળા May sળus
રાજા કોને નમ્યો ? ઉજજૈન નામનું નગર હતું. ત્યાંના રાજાનું નામ વિક્રમાદિત્ય હતું. રાજા ઉદાર, પરદુઃખભંજક અને ન્યાયપ્રિય હતો. રાજા એકવાર ફરવા નીકળ્યો. ફરતાં ફરતાં બહુ દૂર અરણ્યપ્રદેશમાં પહોંચી ગયો. તેને એક જગ્યાએ એકદમ પ્રકાશ - પ્રકાશ થતો દેખાયો, સૂર્ય કરતાં પણ વધારે તેજસ્વી પ્રકાશ હતો. પ્રકાશમાં ધારીને જોયું તો ચાર દેવીઓ દેખાઈ હતી. ચાર દેવીઓને જોઈને રાજાએ હરખભેર નમસ્કાર કર્યા. રાજાએ કરેલો નમસ્કાર જોઈ ચાર દેવીઓ એકબીજીને કહેવા લાગી કે “વિક્રમ રાજા મને નમ્યો હતો.” આમ અંદરોઅંદર દેવીઓ ઝગડવા માંડી. છેવટે ચારે દેવીઓએ નક્કી કર્યું કે “આપણે રાજાને જ પૂછીએ કે તે કોને નમન કર્યું છે?”
પહેલાં લક્ષ્મીદેવીએ રાજાની પાસે આવીને કહ્યું કે “હે ! રાજા ! તું મને જ નમ્યો હશે, કારણ કે મારા કારણે તારા રાજયમાં ધન-વૈભવની રેલમછેલ છે, તેનાથી તારુ રાજય નભે છે. મૂંગો, આળસુ હોય તેને પણ મારા પ્રભાવથી માન મળે છે.” ત્યારે વિક્રમ મહારાજાએ કહ્યું, “હે દેવી, તમારી બધી વાત સાચી પણ તમે જ્યાં હો ત્યાં પાપનાં પોટલાં બંધાય છે, તમે માત્ર ધનવાનના ત્યાં જ રહો છો વળી તમે તો ચંચળ છો. જ્યારે ચાલ્યા જાઓ તેની ખબર ન પડે તેથી હું તમને નમ્યો નથી.” લક્ષ્મી દેવી નિરાશ થઈ પાછાં ગયાં.
હવે સરસ્વતી દેવી રાજા પાસે આવીને રાજાને કહે છે કે “હે રાજા ! તમે તો મને જ નમ્યા હશો, કારણ કે હું તમારી સભામાં પંડિતોને સ્થાન અને માન આપું છું. મારા કારણે મૂરખ પણ બુદ્ધિશાળી બની જગતપૂજય બને છે.” ત્યારે વિક્રમાદિત્યએ કહ્યું, “તમારી વાત સાચી છે પણ તમે તો પંડિત, વિદ્વાનના ત્યાં જ રહો છો. તમારી પૂરી સંભાળ લેવાય તો જ તમે સ્થિર રહો છો. જો રોજ તમારો સ્વાધ્યાય ન થાય તો તમે રિસાઈ ચાલ્યાં જાઓ છો. પંડિતને પણ મૂરખ બનાવો છો. તેથી હું તમને નથી નમ્યો.” સરસ્વતી દેવી પણ નિરાશ થઈ પાછાં ગયાં.
હવે કીર્તિદેવીએ રાજાની સામે આવીને કહ્યું કે, “હે રાજા, તમે તો નિશ્ચ મને જ નમસ્કાર કર્યા હશે, કારણ કે તમે કીર્તિ માટે જ લોકોનાં દુઃખ કાપો છો. તમે રાજસભામાં સરસ્વતીને સ્થાન કીર્તિ માટે જ આપ્યું છે. માણસો કીર્તિ માટે જ લક્ષ્મી એકઠી કરે છે.” ત્યારે વિક્રમાદિત્ય બોલ્યા કે, “હે દેવી તમારી વાત સાચી પણ તમે તો પરાધીન છો. તમારું સ્વતંત્ર અસ્તિત્વ જ નથી. લક્ષ્મી અને સરસ્વતી બે હોય તો જ તમને રહેવાનું ગમે, નહીં તો અપમાન કરાવી ચાલ્યાં જાઓ. માટે હું તમને નથી નમ્યો.” કીર્તિ દેવી પણ નિરાશ થતાં પોતાના સ્થાને જતાં રહ્યાં.
હવે ખુશ થતાં આશા દેવી આવીને બોલ્યાં કે, “હે રાજા, તું તો મને જ નમ્યો હોઈશ, કારણ કે મારા કારણે જ દુનિયા જીવે છે લોકોને લક્ષ્મી, જ્ઞાન અને કીર્તિ મેળવવાની આશા મારા કારણે જ થાય છે. હું છું તો બધું છે, હું નથી તો કાંઈ નથી.” ત્યારે વિક્રમાદિત્યએ કહ્યું કે મહાદેવી તમે કહ્યું તે ખરેખર સત્ય છે. હું તમને જ નમ્યો છું. કારણ કે તમે ના હોત તો દુનિયા લક્ષ્મી, જ્ઞાન અને કીર્તિ મેળવી જ ન શકે, હે મહાદેવી! તમો નાના -મોટાના ભેદભાવ છોડીને સર્વ જીવોની પાસે રહો છો. તમારું આગમન થાય પછી જ લક્ષ્મી, જ્ઞાન, કીર્તિ આવે છે. તમે ન હોવ તો કાંઈ જ નથી, માટે હું તમને જ નમ્યો છું. બાળકો : ૧. ક્યારેય નિરાશ થવું નહીં, નિરાશા પુરુષાર્થ – ઉત્સાહને ખતમ કરે છે.
૨. આશા શુભ અને ઊંચી રાખી મહેનત-પુરુષાર્થ કરતા જ રહેવું, સફળતા મળશે જ. ૩. સદાચારી, સંસ્કારી, વિનયી, વિવેકી બનવા તીવ્ર આશા (સંકલ્પ) કરી પ્રયત્ન કરશો.
covembourg one more resomePromogroll towers co-womprove/mp.meg.