________________
ગ્રંથ અને ગ્રંથકાર પુ. ૫
૧૨. તદ્ભવ શબ્દોમાં મહાપ્રાણન્ દ્વિત્ય વિકલ્પે રાખવું, જેમકે, ચેમ્મૂ– ચાખૂ', ચિઠ્ઠી-ચિઠ્ઠી, પથ્થર-પત્થર. પરન્તુ –‰, ચ-છ્ માં ફ્ર્ બતાવવા. જેમકે, અહર, અચ્છેર વગેરે.
૧૩. મૂર્ધન્યતર :-‰ જોડણીમાં મુક્તાવાળા !– થી બતાવવા. જેમકે, ઘોડો, વહૂં, હાડકું; કાલ્લૂ, ચવુ, લેર્દૂ, મેદ્ન, વવું વગેરે.
૧૪. (૪) જ્યાં જ્યાં લઘુપ્રયત્ન હકારનું સ્પષ્ટ ઉચ્ચારણ છે, તેવા તદ્ભવ શબ્દોમાં હકાર પૂર્વના વ્ય-જન અકાર રહિત અથવા અકાર સહિત એમ બન્ને રીતે લખવા. જેમકે હેરા-ચહેરે, હેર-નહેર, ન્હારનહાર, પ્હાડ–પહાડુ, હે,-કહે, હે-રહે વગેરે.
(T) શિષ્ટ ઉચ્ચારમાં કેટલાક સ્થળમાં લઘુપ્રયત્ન હકાર છે અને કેટલાકમાં નથી, ત્યાં વિભાષા સ્વીકારવી. જેમકે, નહાર–નાર, ખાતુ– ખા, ચાહ–ચા, જેહ–જે, તેહ-તે, એહ-એ, કુહાડા-કહાડ઼ો વગેરે. (૪) ગુજરાતના કેટલાક ભાગમાં વ્યુત્પત્તિ સિદ્ધ લઘુ પ્રત્યય હકારનું કેટલાક શબ્દોમાં અસ્તિત્વ છે, પરન્તુ કેટલાક ભાગમાં એનું શ્રવણ નથી, ત્યાં હકાર વિકલ્પે બતાવવા. જેમકે, ન્હાનું–નાનૂ, હાની–પાની, હાના-પાતો, ાન–કાન, હ્રાણા-પરાણા, વ્હેત-વેત, મ્હાટ્–મે, વ્હાલમ-વાલમ વગેરે.
માંગરોળ:
તા. ૧૫-૪-૩૪
} કેશવરામ કાશીરામ શાસ્ત્રી.
૨૪૮
