________________
ગ્રંથકાર ચરિત્રાવલી
વિશ્વમુખી
(ઉપજાતિ–વંશસ્થ) હિમાલયે મસ્તકનાં ઉશીકાં ! ને બહુ ઝીલે જલ ગંગ–સિંધુનાં ! સહ્યાદ્રિસંગે પગ એક ટેકવી, ઝંખ્યા કરું દર્શન ભાગ્યદુનાં. વંટોળ ઊઠે મરુભોમના ઉરે, સ્મિતે શમાવું સ્વર–મંજ-કંપને; ને વિધ્યના શલશલે વીંધાઉં, તો યે હસું જાગ્રત સ્વમસિંચને. ને એ ક્ષણે તે લઘુ માનવી મટી, બની રહું રાષ્ટ્ર–વિરાટ-ચેતના; પ્રજાપ્રજાના ઉર-સ્પંદ–તાને, ગૂંજી રહું ઊર્મિલ ઐય-પ્રેરણું. ઉકેલતો તારકશબ્દથી; ને પ્રેમધારા વહું વિશ્વમુખી.
- ઉમાશંકર જોષી
મ–તુંબડું
(ઉપજાતિ-વંશસ્થ) ત્રિકાલકેર કરી માનદંડ, પ્રકાશની તાત્રયી મઢી લઈ; પ્રતત ભાનુ તણી અંગુઠી કરી, અશ્વિનીએ સાદ કર્યો પ્રચંડ વિરાટ ! તારું જયગાન ગાવા, તંબૂરનું એક અનન્ત તુંબડું દઈ શકે તે મુજ દંડમાં મહું, સંગીત એ શાશ્વતને શમાવા !”
૧૬૪
