________________
સાતમા વ્રતના અતિચારના અર્થ
સાતમા વ્રતના બે પ્રકાર છે. ૧. ભોજનઆશ્રયી અને ૨. કર્માદાનઆશ્રયી. શ્રાવક પ્રાયે કર્માદાનનો ત્યાગ કરનારો જ હોય છતાં બધાં કર્માદાનનો ત્યાગ ન કરી શકે તો બની શકે તેટલાંનો ત્યાગ કરી, બાકીનામાં સંકોચ કરે.
પ્રથમ ભોજનઆશ્રયી પાંચ અતિચાર કહેવા માટે જે ગાથાનું પહેલું પદ “સચ્ચિત્તે પડિબદ્ધ૦' મૂકેલ છે તે આખી ગાથાનો અર્થ આ પ્રમાણે છે – ૧. સચિત્ત આહાર, ૨. સચિત્ત પ્રતિબદ્ધ આહાર, ૩. અપક્વાહાર, ૪. દુઃ૫ક્વાહાર અને પ. તુચ્છૌષધિનું ભક્ષણ. એ પાંચ અતિચાર આ દિવસ સંબંધી લાગ્યા હોય તેને પડિક્કનું .
૧. શ્રાવક પ્રાયે સચિત્તનો ત્યાગી હોય, છતાં ત્યાગ ન કરી શકે ને સચિત્ત વાપરે તો પહેલો અતિચાર. ૨. સચિત્ત પ્રતિબદ્ધ તે વૃક્ષાદિ સાથે ચોટેલ ગુંદર વિગેરે ઉખેડીને ખાવાં તે સચિત્ત પ્રતિબદ્ધ આહાર નામનો બીજો અતિચાર. ૩. સચિત્ત વસ્તુ પાક્યા વિના ખાવી તે અપક્વાહાર નામનો ત્રીજો અતિચાર. ૪. કાંઈક પાકી, કાંઈક કાચી સચિત્ત વસ્તુ ખાવી તે દુઃપક્વાહાર નામનો ચોથો અતિચાર, અને ૫. તુરછૌષધિ એટલે જે વનસ્પતિ ખાતાં ખવાય થોડું ને કાઢી નખાય ઝાઝું તેવી વસ્તુ ખાવી તે તુચ્છૌષધિભક્ષણ નામનો પાંચમો અતિચાર. આ પાંચે અતિચાર પ્રાયે સચિત્તત્યાગના અંગના છે.
